Ból2

Ból niejedno ma imię...

Poszczególnym typom dolegliwości przypisać można konkretne nazwy:

•Ból niedokrwienny - najczęstszy typ, powodowany przez niedostateczne ukrwicnic narządu lub tkanki, wzmacniają go ruchy organizmu i ciepło, a obniżają bezruch i zimno.

•Ból trzewny - wywodzi się z narządów wewnętrznych, jest tępy i mało ograniczony (ciężko go zlokalizować).

•Ból fantomowy - inaczej złudny, występuje u pacjentów' po amputacji kończyn.

•Ból głodowy' - występuje w okolicach żołądka w stanie głodu, charakterystyczny także dla owrzodzenia dwunastnicy lub żołądka.

•Ból głowy - stanowa główmy lub towarzyszący objaw⁷ licznych chorób ogó Ino ustrój owych lub związanych z niektórymi narządami, może być różnego pochodzenia (np. histaminowego, napięciowego).

•Ból rzutowany - powstaje, gdy włókna unerwiające powierzchnię, na którą ból jest rzutowany odchodzą z tego samego odcinka rdzenia kręgowego co nerwy unerwiające chory⁷ narząd (np. przy⁷ dusznicy bolesnej ból powstający w mięśniu sercowym odczuwany jest w lewym ramieniu).

•Ból związany z chorobą nowotworową - występuje u większości pacjentów⁷ cierpiących na nawotwory, związany może być z uciskiem guza na nerwy⁷, narządy wewnętrzne i naczynia krwionośne lub nacicczcnicm kości. Do tego dochod/.i ból wywołany samym leczeniem, badaniami i zabiegami operacyjnymi, jak np. ból po chemioterapii lub związany z pobraniem szpiku kostnego czy fragmentu kości. Ból fizyczny może być nasilany przez psychiczny - spowodowany niepewną przyszłością i buntem pacjenta.

•i wiele innych, jak bóle menstruacyjne, czy pooperacyjne.

Leczenie bólu

1.    Przyczynowe - usunięcie bodźca bólowego lub skutków jego działania

•    okłady, kompresy, unieruchomienie ...

•    leczenie operacyjne (np. appendectomia)

2.    Wzmacniające

•    metody psychologiczne - sugestia, hipnoza ...

•    metody fizyczne-fizykoterapia, akupunktura, elektrostymulacja, laseroterapia ...

•    metody farmakologiczne - dokanałowe podawanie opioidów, mezoterapia (blokada punktów spustowych)

3.    Blokujące - trwałe lub czasowe zablokowanie impulsacji powstałej pod wpływem czynnika bólowego

•    analgezja przewodowa

•    zabiegi operacyjne - wycięcie chorobowo zmienionej tkanki

•    neurolizy

•    termo (600C) i kriokoagulacje (-300C) -    głównie dotyczy włókien cienkich

4.    Ograniczające

•    środki farmakologiczne - opioidy,    NLPZ,    sterydy ...

„ARSENAŁ" LEKÓW

Leki nieopioidowe

•    Paracetamol

•    NLPZ

Leki opioidowe:

•    Słabe opioidy

•    Silnie działające opioidy Koanalgetyki

Leki miejscowo znieczulające

Metody oceny skuteczności leczenia bólu

1) Metody bezpośrednie (pomiar stopnia analgezji)

Metody bezpośrednie opierają się na pomiarze analgezji, definiowanej jako brak bólu w obecności stymulacji nocyceptywnej (informującej o uszkodzeniu). IJ ludzi można ją mierzyć przez określenie minimalnej dawki środka przeciwbólowego zdolnej spowodować ustąpienie bólu.

2) Metody pośrednie (określające różnicę w natężeniu bólu lub reakcji na ból przed i po zastosowaniu określonej metody postępowania przeciwbólowego)

Metody pośrednie dzielą się na

1.    psychologiczne (przedmiotem pomiaru jest ból definiowany jako nieprzyjemne, zmysłowe odczucie). Mogą być przedstawione za pomocą kilku skal, z których powszechnie stosowane są:

1.    skala słowna - ocena natężenia bólu za pomocą określeń słownych np. brak, slaby, umiarkowany, średni, silny, ostry ...

2.    skala punktowa - ocena bólu liczbowa w zakresie od 0 do 10 lub 100

3.    skala analogowo - wzr okowa (VAS)

2.    kliniczne (metodyczne)

1.    metody obiektywne - stanowią próby traktowania parametrów biochemicznych lub neurofizjologicznych jako wykładnika natężenia bólu

2.    metody subiektywne np. żądanie analgetyków przez chorego, PCA