CCF20091007004

K = GR(cos/i —cosoc) N-m,

w którym G N jest ciężarem wahadła młota (sprowadzonym do środka powierzchni zetknięcia noża wahadła z próbką), R m — długością ramienia wahadła młota (odległość od osi obrotu wahadła młota do środka powierzchni zetknięcia noża wahadła z próbką), fi rad — kątem wzniesienia wahadła młota przed uderzeniem, a rad — kątem wzniesienia wahadła młota po złamaniu próbki;

7)    kryteria oceny wyników próby i rodzaju złomów;

8)    wyniki uzyskane z pomiarów;

9)    uwagi i wnioski.

(' w I e /, c ii i e 5

PRÓBA TWARDOŚCI METALI 5.1. WPROWADZENIE

Twardość jest jedną z cech materiału równie ważną z konstrukcyjnego i lei Imologicznego punktu widzenia, jak wytrzymałość na rozciąganie, wydłużeni! przewężenie, udarność itp. Przy konstruowaniu części maszyn i urządzeń należy /dawać sobie sprawę z charakteru ich pracy, współpracy z innymi i h im ulami danej maszyny czy urządzenia po to, by należycie dobrać materiał i u \ -tui (na przykład za pomocą obróbki cieplnej) optymalną dla danych wailinków piaey twardość elementu, współpracujących powierzchni itp.

lako pizyklad niech posłuży czop wału korbowego silnika spalinowego. I'owici /eliniii zewnętrzna czopa współpracująca z panewką powinna mieć dużą twardość w celu zapewnienia odporności na ścieranie. Jednocześnie, ze względu na i limak lei pracy walu korbowego i duże obciążenie dynamiczne, wymaga się, by rdzeń charakteryzowała duża udarność. Wynika stąd, że w przekroju poprzecznym twardość czopa musi być zmienna: największa na powierzchni zewnętrznej i malejąca w kierunku osi czopa. Właściwie dobrana twardość .■upewni więc prawidłową pracę elementu przez cały przewidziany dla niego oku . t k sploatacji. Zbyt duża twardość może powodować na przykład łuszczenie a, powierzchni (pitting) lub szybsze zużycie elementów współpracujących, zbyt 11111 u trudność w uzyskaniu wymaganej gładkości. W obu tych przypadkach I' dołu iinn twardość spowoduje znaczne skrócenie czasu eksploatacji elementu lub w i ęi z lę eksploatację uniemożliwi.

zplędu na związek pewnych cech materiału ze sobą próbę twardości, jako toninkowo łatwą do przeprowadzenia nie tylko w warunkach laboratoryjnych,

.......i iowmeź wykorzystać do przybliżonego określenia wytrzymałości na

tu ■ i u--lun W przypadku stali węglowych można posługiwać się zależnością:

R_m *0,34 HB,

cl 'li I III oznacza twardość stali w skali Brinella. Określenie wytrzymałości na

Al