CCF20090831035

46 Przedmowa

rozpoznaje siebie jako coś, co jest tylko momentem, albo kiedy czysta pewność samego siebie abstrahuje od siebie — nie pomija siebie, nie odstawia siebie na bok — lecz rezygnuje ze skostniałości (das Fixe) swego zakładania siebie samej (ihres Sichselbstsetzens), i to zarówno ze skostniałości czystej konkretności, jaką jest samo Ja w przeciwieństwie do odróżnionej treści, jak i ze skostniałości odróżnień, które jako zało-| żonę w elemencie czystego myślenia uczestniczą w nie-/ uwarunkowaniu przysługującemu JąJ Dzięki temu ^ ruchowi czyste myśli stają się pojęciami ¹ i dzięki niemu I dopiero są tym, czym są naprawdę, ruchami własnymi (Selbstbewegungen), [zamkniętymi] kręgami, tym, co jest ich substancją -— duchowymi istotnościami (We-senheiten) ².

| Do tego ruchu czystych istotności sprowadza się jjaatura naukowości w ogóle. Ruch ten, rozpatrywany z punktu widzenia powiązania jego treści, jest tej treści koniecznością i jej rozbudowaniem w organiczną całość. Dzięki temu ruchowi także i droga, którą dochodzi się do pojęcia wiedzy, staje się również stawaniem koniecznym i zakończonym. Toteż owo przygotowanie wiedzy przestaje być jakimś filozofowaniem przypadkowym, które chwyta się tych czy innych przypadkowych przedmiotów, tych czy innych sto-sunkówj tych czy innych myśli świadomości niedoskonałej, lub też usiłuje uzasadnić prawdę za pomocą rozumowań bezładnych i wniosków wysnutych z pewnych określonych myśli. Droga ta będzie teraz dzięki ruchowi pojęcia obejmować cały świat (die vollstdn-dige WeltUchkeit) świadomości³ w jego konieczności.

Tego rodzaju przedstawienie drogi do wiedzy stanowi dlatego pierwszą część [systemu] nauki ⁴/'~że istnienie ducha nie jest naprzód niczym innym, jak tylko_be^óś^dmością, czyli początkiem, a początek nie oznacza jeszcze powrotu do siebie s&mzgo^Element bezpośredniego istnienia jest więc tym, co odróżnia przedstawioną obecnie część [systemu] nauki od innych części.

Sformułowanie tej różnicy prowadzi nas do rozpatrzenia niektórych utrwalonych opinii, z jakimi zazwyczaj się tu spotykamy.

1

Czyste myśli przez to, że rezygnują ze swej skostniałości, przechodzą w swe przeciwieństwo, czyli zawierają je w sobie, a zawieranie w sobie swego przeciwieństwa jest podstawową cechą pojęcia prawdziwego.

2

„Wesenheiten" — to określone formy, w jakich występuje istota (bestimmtes Wesen oder Wesenheit — Logik, t. II str. 23). Są to podstawowe pojęcia nauk i metafizyki, takie jak identyczność, różnica, przeciwieństwo, sprzeczność, podstawa itp.

3

Chodzi o świadomość w szerokim tego słowa znaczeniu, o . jej drogę od świadomości zmysłowej, której przedmiotem jest rzecz zmysłowa, i samowiedzy, której przedmiotem jest własna jaźń, poprzez rozum, którego przedmiotem jest myśl, do ducha i wiedzy absolutnej.

4

Drugą częścią Systemu miała, zgodnie z przedmową do wydania Logiki z roku 1812, być Logika oraz Filozofia przyrody i Filozofia ducha (Logik t. I, str. 7). Oddzielne wydanie Logiki spowodowane zostało — jak wyjaśnia tu Hegel — tylko szerokim potraktowaniem przedmiotu, objętością samego dzieła. Ale w dodanym tu w roku 1831 przypisie sprawa przedstawia się już zupełnie inaczej. Fenomenologii odebrany zostaje tytuł I części Systemu Nauk, a Encyklopedia zostaje określona jako to dzieło, które zastąpiło dalsze dwa działy drugiej części Systemu. Faktycznie zaś rzecz przedstawia się inaczej: Encyklopedia zastąpiła cały zapowiedziany (?) System; Logika —- a nie Fenomenologia — okazała się wprowadzeniem do Systemu, a Fenomenologia tylko jednym z jego rozdziałów.