CCF20090831152

183    A. rozum obserwujący

Świadomość ta, dla której byt oznacza coś, co jest jej ¹, wkracza wprawdzie, jak widzieliśmy, ponownie w sferę mniemania i postrzeżenia, ale już jjie jako pewność tego, co jest tylko inne, lecz jako pewność.lego, że tym, ćo nme_r jest ona sama. Przedtem tylko się jej przydarz^, że coś w rzeczy""postrzegała i doświadczała. ' Teraz ona sama przeprowadza obserwacje i doświadczenia. Mniemanie i postrzeżenie, które przedtem zniesione zostały dla nas, zostają teraz zniesione przez świadomość dla niej samej. Rozum zmierza do tego, by poznać prawdę; by to, co dla mniemania i postrzegania jest rzeczą, odnaleźć jako pojęcie, tzn. by w tym, żc coś jest rzeczą (in der Dingheit) znajdować tylko | własną świadomość samego siebie. Rozum jest więc ( teraz zainteresowany światem w sposób ogólny, ponieważ ! posiada pewność, że jest obecny w świecie, czyli, że ! obecność świata jest rozumna. Rozum__szuką,.swcgo innobytu wiedząc, żc nie ..posiądzie, ty nim nic innego (prócż---sjebie~ samego; szuka jedynie swojej własnej ' nieskończoności"².

Rozum, który naprzód tylko przeczuwając, :że sam zawarty jest w rzeczywistości, czy też wie: tylko ogólnie, że rzeczywistość jest czymś jego własnym, zmierza teraz do ogólnego objęcia w posiadanie całej tej własności, którą ma zapewnioną, i na wszystkich wierzchołkach i dolinach zatyka sztandar swej. suwerenności.. Ale takie powierzchowne „to moje“ nie jest jego ostatecznym celem. Jego radość płynąca z takiego ogólnego objęcia w posiadanie zostaje zamącona przez stwierdzenie, że w tym swoim dziedzictwie znajduje jeszcze obce „imic“, którego w sobie samym rozum abstrakcyjny nic posiada. Rozum przeczuwa, żę jest istotą głębszą aniżeli czyste Ja“i mu^ndomagać -się, -by 'sama różnica, sr;iii b\l' roznorodny sta: si.Ł dla Ja czymś jego własnym, by . Ja- oglądało . siebie jako rzeczywistość i odnajdywało siebie, swoją obecność, jako kształt i jako rzecz. Ale rozum przeszukując wnętrzności rzieczy, otwierając im wszystkie żyły w nadziei, że sam wyskoczy z nich ku sobie, nie zazna tego szczęścia³; musi najpierw sam doprowadzić swój rozwój do końca, aby móc go potem doświadczyć.

Świadomość obserwuje; to znaczy: rozum pragnie odnaleźć siebie i posiadać siebie jako,przedmiotistnic-jący, -jake^coj rzeczywistego^-zmysłowo obecnego. Świadomość dokonująca tych obserwacji'mniema wprawdzie i twierdzi, ‘ że pragnie poznać z doświadczenia nie sarną siebie, lecz^rzeciwnie, istote-jrzeczy jako rzeczy, ale to,, że ty jwiadomość tak mniema i twierdzi, wynika

20*

1

Dla której byt oznacza coś, <;o jest jej — w oryginale niemożliwa do oddania po polsku gra stów: „welchem das Sein die Bedeutung des Seitien hat“.

2

Patrz przypis na sfr. i8tJ.

3

Rozum, który „na wszystkich wierzchołkach i dolinach zatyka sztandar swej suwerenności¹¹ — to odrodzenie nauk, dążenie rozumu do odnalezienia rozumnego porządku {samego siebie), w rzeczach. Ale droga do siebie poprzez rzeczy prowadzi do. zagub Lenia siebie samego w rzeczach.