CCF20100407003 (2)

613

| Czynniki biologiczne

Zapobieganie rozwojowi drobnoustrojów i roztoczy w składowanych surowcach

Działania te są korzystne nie tylko dla ochrony zdrowia pracowników, ale również zapewniają odpowiednią jakość wytwarzanej żywności i pasz. Obejmują one:

-    szybki zbiór zboża i siana z pól, zapobiegający zamoknięciu i samozagrze-waniu, sprzyjającemu rozwojowi alergizujących drobnoustrojów;

-    suszenie pasz za pomocą wentylatorów lub przenośnych suszami; ten prosty środek został uznany za najskuteczniejsze zabezpieczenie przed występowaniem „płuca rolnika” w tych rejonach Szwajcarii, gdzie duża ilość opadów sprzyja występowaniu tej choroby;

-    właściwe przechowywanie surowców roślinnych - w niskiej temperaturze i niedużej wilgotności, co zapobiega rozwojowi bakterii, pleśni i rozkruszków (małych roztoczy) i przez to zabezpiecza ludzi zatrudnionych przy przerobie tych surowców przed wdychiwaniem dużych ilości chorobotwórczych alergenów i toksyn; przestrzeganie tej podstawowej zasady ma również duże znaczenie dla ochrony zdrowia ludzi i zwierząt spożywających przechowywane produkty, a także zapobiega stratom ekonomicznym;

-    stosowanie nowych technologii przechowywania pasz w atmosferze C0₂ w hermetycznych silosach. Pasza utrzymuje się wtedy w stanie świeżym, mało się pyli i zawiera znacznie mniej drobnoustrojów niż pasze przechowywane tradycyjnie. Niektóre silosy mają zsypy wprost do koryt zwierząt w pomieszczeniach hodowlanych, co bardzo zmniejsza narażenie pracowników hodowli. Wprowadzenie omawianej technologii w Czechach i Słowacji przyczyniło się do obserwowanego w tych krajach zmniejszenia liczby przypadków zawodowych chorób płuc u rolników.

Niszczenie drobnoustrojów i rozkruszków metodami chemicznymi i fizycznymi

Działania te nie mogą powodować zmniejszenia wartości odżywczej produktów, ani tym bardziej stwarzać ryzyka zatruć ludzi i zwierząt. Do konserwacji pasz stosuje się najczęściej kwas propionowy, dobre wyniki daje też dodawanie mikostatyków systemem aerozolowym, w celu zahamowania rozwoju grzybów toksyno twórczych.

Obiecująca wydaje się metoda poddawania surowców promieniowaniu jonizującemu, które zabija nie tylko drobnoustroje i roztocze, ale również częściowo in-aktywuje endotoksyny bakteryjne. Godne polecenia wydaje się również stosowanie urządzeń silnie jonizujących powietrze, które niszczą zarówno drobnoustroje jak i toksyny w sposób bardzo skuteczny (J. Dutkiewicz, L. Jabłoński, 1989).

Doskonalenie systemów wentylacyjnych w środowisku pracy

Sprawnie działające systemy wentylacyjne, z nowoczesnymi instalacjami odciągowymi przy maszynach i urządzeniach emitujących szczególnie szkodliwy aerozol biologiczny należy zaliczyć do najskuteczniejszych środków profilaktycznych. Zastosowanie wentylacji nawiewnej w kabinach ciągników i kombajnów bardzo zmniejsza narażenie kierowców na szkodliwy pył w czasie żniw i innych prac potowych. Techniką rokującą duże nadzieje na przyszłość jest usuwanie szkodliwego pyłu z powietrza metodą mgielną (fogging), (Health effects..., 1986). W praktyce laboratoryjnej stosowanie boksów i komór z odpowiednią cyrkulacją powietrza bardzo zwiększa bezpieczeństwo pracy z materiałem zakaźnym (J. Dutkiewicz, L. Jabłoński, 1989).