CCF20101219015

II. Pancerze

³ancerz dzwonowy gvalothorax)

7 zncerz płytowy powstał w Europie ‘• końcowym okresie brązu, jako odpo-~.=dż płatnerzy na zmiany zachodzące -zbrojeniu, a co za tym idzie sposobie rr:wadzenia walki. Dominacja formacji leczniczych i oszczepników oraz nowe :: izaie broni kłującej zmusiły produ-:zziów do zwiększenia ochrony przede - szystkim wojowników na rydwanach. 7:erwsze efekty obserwować można na b-iskim Wschodzie w XV w. p.n.e. Pojawia tam długi niemal do kostek pancerz . _skowy, z krótkimi rękawami i metalo-' ym kołnierzem chroniącym szyję, a na-" tt część twarzy. W parze z hełmem (tak-z; metalowym) tworzy kompletny zestaw -zbrojenia ochronnego, wykorzystywane-;: zrzez załogi rydwanów mitannijskich, azteckich i egipskich.¹ ‘.V tema samym okresie Mykeńczycy z znowu ją technologię produkcji blachy zrazowej i konstruują w oparciu o wzorce rTzskowschodnie pancerz płytowy, od zzte sca znaleziska zwany pancerzem z Dendra. Jest to egzemplarz bardzo —zimplikowany, wykorzystujący łącze-Zz rolgowe i przypominający wyglądem -zeiniowieczne kirysy. Jego waga i ogra-zzzzenie ruchu, jakie powodował, wska-z_ z iednoznacznie, iż mamy do czynie-zt z pancerzem wojownika walczącego z rydwanu.² Jego powstanie możliwe było dzięki zaawansowanym w rozwoju metalurgii brązu ośrodkom Środkowej Europy, Italii i Francji.³ Około 1200 r. p.n.e. wychodzi z użycia, zastąpiony przez krótki metalowy pancerz brązowy, który adaptuje do własnych potrzeb również piechota mykeńska. Niezupełnie przekonujące są argumenty przemawiające za tezą, że w tamtym okresie Mykeńczycy nie nosili brązowej zbroi z powodu wagi i gorąca.⁴ Raczej należałoby szukać przyczyn w dynamicznym rozwoju egejskiego zagłębia metalurgicznego, które dość szybko opanowało produkcję dużych arkuszy blachy brązowej. Poradziło sobie również z produkcją długich mieczy dwusiecznych, stając się monopolistą we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.⁵ Pancerz płytowy epoki schyłkowej ma lekko zarysowaną muskulaturę torsu i wywinięte na zewnątrz obrzeże. Tworzą go dwie blachy łączone rzemieniami na ramionach i pod pachami. Długością i kształtem przypomina hellenistyczny krótki pancerz torso-wy chalkochiton.⁶1 to on prawdopodobnie jest pierwowzorem późniejszego pancerza zwanego dzwonowym, mimo ugruntowanego w literaturze przedmiotu poglądu, że mamy do czynienia z kopią zbroi typu alpejskiego. Oczywiście jako dowód przywołuje się znalezisko z Kallitei, wskazując na podobieństwo do pancerza z Argos. Jako potwierdzenie ma służyć odkrycie w Mar-messe paradnego pancerza brązowego, wykonanego z cienkiej blachy, lecz jak się

19