CCF20101219052

VIII. Miecz

Miecz hoplity, tak jak i inne części wyposażenia, rodowodem sięga epoki brązu. Doskonale widoczna linia kontynuacji tradycji mykeńskiej, jeśli idzie o wzornictwo, a nawet materiał, niezmienność formy i brak oznak twórczego rozwinięcia, uprawniają do oskarżeń o naśladownictwo. Powodów takiego stanu rzeczy, utrzymującego się od XIII w. p.n.e. do schyłku VI w. p.n.e., mogło być kilka. Okres Wieków Ciemnych i Epoki Archaicznej nie sprzyjał innowacjom w tej dziedzinie. Istniała silna tradycja wśród wytwórców i odbiorców przekształcona w kanon uzbrojenia. Wreszcie doskonałość konstrukcyjną miecza mykeńskiego dyskontowano przez kilka stuleci, nie widząc naglącej potrzeby zmian. Oto przykłady możliwych tłumaczeń tego zastanawiającego zjawiska, świadczącego o ciągłości rozwoju świata greckiego i dziedzictwie kulturowym łączącym Grecję klasyczną z Mykeńczykami.

Miecz brązowy, jako wysublimowany rodzaj broni, pojawił się w Europie w II tysiącleciu p.n.e., a pierwszą formą użytkową przyjętą w Egei był typ rapierowy z wąską czwórgranną klingą o charakterze kłującym. Specyficzną odmianą był typ określany jako rogaty, gdyż klinga u nasady miała wymodelowane, jakby rogi odchodzące w kierunku chwytu i tworzące rodzaj jelca chroniącego dłoń. Dodatkowo zaopatrzono go w solidną głowicę rękojeści dla odpowiedniego wyważenia broni, w postaci grzybka lub sztabki tworzące z rękojeścią literę T. Długość tego miecza dochodziła do 60-70 cm i według Kilian-Dirlmeyera odpowiadała wariantowi A datowanemu na XV-XIV w. p.n.e.¹ Charakterystyczną cechą mieczy egejskicz jest to, że wytwarzano je jako jedną cało:: z szerokim kołnierzowym trzpieniem -który płynnie przechodziła klinga), ck którego nitowano z obu stron okładzin: z wymodelowaną głowicą. Aby usztywni: długą klingę, centralnie poprowadzc-no żeberko.² Tak skonstruowana broń służyła zapewne załogom rydwanów d: penetracji uzbrojenia ochronnego, któ:: wchodziło do użytku wśród obsady wozów bojowych.

Piechocie potrzebny był krótki miecz umożliwiający pchnięcie w ścisku bitewnym i nie krępujący ruchów. Pojawił sit on około 1250 r. p.n.e. jako typ F i mi: rżąc 35-40 cm nadawał się zarówno d: pchnięć, jak i cięć.³ Ten późnomykeńsk wzór był krótki i szeroki, bez środkowegc żeberka. Klinga obusieczna z pudełkowatym jelcem i szerokim sztychem zakończona była masywną głowicą. Okładki rękojeści jednoczęściowe (jelce, chwyz głowica) były nitowane do płaskiegc trzpienia. Równolegle występowała krć:-ka wersja rogatego z jelcem łukowo odgiętym w kierunku klingi, kołnierzowym jak chwyt z głowicą ukształtowane pod jednoczęściową okładzinę nitowaną. Klingi z żeberkiem, szersza u nasady, zakończo-