i dalej otrzymujemy oczyszczony wskaźnik sezonowości (l Si:
gdzie dla oczyszczonych (skorygowanych) wskaźników sezonowości zachodzi żądana równość.
Absolutne poziomy wahań sezonowych dla poszczególnych podokresów wyznaczamy z równości:
gdzie:
gi - oznaczenie miernika absolutnego
Si - oczyszczone wskaźniki sezonowości
y - średni poziom badanego zjawiska
Przy czym suma absolutnych poziomów wahań jest równa 0 tzn.
Igi =0
W naszym przykładzie obliczenie przedstawiamy w tablicy:
kwartał |
lata |
S lYi i=I |
y. |
s, | ||||
1995 |
1996 |
1997 |
1998 |
1999 | ||||
I |
0,26 |
0,32 |
0,35 |
0,38 |
0,43 |
1,74 |
0,348 |
0,785 |
II |
0,36 |
0,42 |
0,47 |
0,51 |
0,57 |
2,33 |
0,466 |
1,051 |
III |
0,46 |
0,52 |
0,59 |
0,66 |
0,75 |
2,98 |
0,596 |
1,344 |
IV |
0,26 |
0,34 |
0,36 |
0,38 |
0,48 |
1,82 |
0,364 |
0,821 |
1,774 |
4,001 |
i=l
Suma wskaźników sezonowości przedstawionych w ostatniej kolumnie tablicy nie jest równa 4, zatem zachodzi współczynnik korekty równy:
k = —— = 0,99975 4.001
i dalej:
,,S„ =0,99975 1,051 = 1,0507 „SIV =0,99975 0,821 =0,8208
„S, =0,99975 0,785 = 0,7848 0Sm =0,99975,- 1,344= 1,3436
Natomiast absolutne poziomy wahań dla kolejnych kwartałów są równe:
g, = 0,4435(0,785 - 1) = -0,0953 g„ = 0,4435(0,051 - 1) = 0,0226
g,„ = 0,44350^44-1) = 0,1526 g,v = 0,4435(0,821 - 1) = -0,0794
Interpretując wskaźniki sezonowości, możemy stwierdzić, że:
• w pierwszych kwartałach badanego okresu na skutek działania czynników sezonowych następował spadek wartości akcji o 21,5%, w drugich wzrost o 5,1%, w trzecich zdecydowany wzrost o 34,4% i w czwartych spadek o 17,9% w stosunku do przeciętnej wartości akcji w całym okresie,
• w jednostkach naturalnych (czyli w $) spadek wartości w pierwszych kwartałach hyl równy około 0,1$, w drugich wzrost był przeciętnie równy 0,02$, w trzecich około 0,15$, a w czwartych spadek utrzymywał się na poziomie około 0,08$ w stosunku do poziomu przeciętnego z okresu 1995-1999 wynoszącego 0,44$.
ZADANIE 10
Według danych działu socjalnego kopalni „Piast” liczba spóźnień do pracy przekraczających 30 minut w kolejnych półroczach lat 1992-1999 liczona w tys. przedstawiała się następująco:
rok półrocze^"''---^ |
1992 |
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
1997 |
1998 |
1999 |
1 |
59 |
40 |
37 |
39 |
42 |
47 |
43 |
57 |
11 |
36 |
37 |
36 |
39 |
43 |
46 |
45 |
49 |
Źródło: dane umowne
Ustalić prognozę liczby spóźnień na kolejne półrocza roku 2000 i 2001, uwzględniając sezonowość zjawiska i błąd prognozy.