B (72)

MODEL SAMOLOTU LINIOWEGO I BOMBOWEGO

PZL-46 „SUM“

14,60 m

10,50 m 3,30 m 1995 kG 3550 kG z silnikiem

„Pegaz XX”

425 km/h 470 km/h

350 km/h    370 krrPh

7700 m    8600 m

1300 km    1100 km

podzialce 1:33.

OPIS SAMOLOTU

Samolot PZL-46 ,.Sum“ był dalszą ewolucją samolotów liniowych PZL P-23 „Karaś“ i P-43. Samolot P-43 był to „Karaś”, któremu ze względu na konieczność polepszenia pola obstrzału tylnego Strzelca zmodyfikowano usterzenie pionowe — zamiast pojedynczego zastosowano podwójne, umieszczone na końcach statecznika poziomego. W wyniku dalszych przeróbek powstał, opracowany przez inż. Praussa, ulepszony następca „Karasia” — PZL-46 „SUM”, którego pierwszy. prototyp oblatano w listopadzie 1938 r. Prototyp ten został wystawiony w 1939 r. na XVI Salonie Lotniczym w Paryżu, wzbudzając żywe zainteresowanie specjalistów. Drugi prototyp wsławił się lotem z Bukaresztu do oblężonej Warszawy, przywożąc w dniu 25.IX.1939 ostatnie rozkazy dla jej obrońców. Samolot ten po dostarczeniu rozkazów wystartował i osiągnął Rygę. Trzeci prototyp był maszyną wzorcową do eksportowej wersji samolotu „SIJM-B”.

„Sum” był przeznaczony do dalekiego rozpoznania i lekkiego bombardowania. Trzyosobowa załoga składała się z pilota, obserwatora i Strzelca pokładowego.

Samolot był wolnonośnym średniopłatem konstrukcji całkowicie metalowej. Płat trójdzielny, przy czym centropłat byl trzydźwigarowy. Kabina pilota była wyposażona obok podstawowych przyrządów w przyrządy do ślepego pilotażu oraz radiostację. Obserwator rozporządzał pomocniczym zespołem urządzeń do sterowania, samolotem. Dolna gondola Strzelca była wysu w a na hyd ra uliczn ie.

Uzbrojenie składało się z 6 karabinów maszynowych i 600 kG bomb. Samolot mógł być wyposażony w gwiazdowy silnik Bristol „Pegaz xx” — 9 cylindrów o mocy 925 KM lub Gnome-Rhone 14 NO 21 — podwójna gwiazda po 7 cylindrów, o mocy 1030 KM.

Dane techniczne

Rozpiętość Długość Wysokość Ciężar własny Ciężar maksymalny Osiągi samolotu:

Gnomę - Rhone

Prędkość max. (4700 m) Prędkość max. (0 m)

Pułap pi*aktyczny Zasięg (przy 80% mocy) Model został opracowany w

UWAGI OGÓLNE Narzędzia i materiały uzupełniające

Do budowy modelu potrzebne są następujące narzędzia :

Ostre nożyczki do wycinania części modelu z arkusza planów, cala żyletka do nacinania linii zagięcia oraz żyletka ułamana ukośnie ze spiczastym ostrzem do wycinania małych otworów. Aby nie skaleczyć palców, żyletkę należy ułamać, używając płaskich szczypców. Proste linie zagięcia poszczególnych części nacinamy przy linijce z metalową wkładką. Do przytrzymywania sklejanych części potrzebujemy kilka spinaczy sprężynowych używanych do suszenia bielizny oraz gumek tzw. recepturek, które można naciąć ze starej dętki rowerowej. Potrzebne nam będą również patyczki do smarowania kleju, miękki ołówek i gumka do wycierania, pędzelek oraz szczypce uniwersalne.

Jatko materiały uzupełniające potrzebne są: jeden korek od butelki do wina o średnicy co najmniej 22 mm. Korki należy wybrać gładkie, bez skaz. Ponadto potrzebne są jeszcze: cienka tektura, .najlepiej szara, o grubości około 1 mm, spinacze biurowe, szpileczki, papier ścierny nr 2/0 i nr 1, czarny tusz kreślarski, biała akwarela i klej.

Do budowy modelu najlepiej używać kleje nitrocelulozowe: „Toxacement“, „Cristalcement” itp. Kleje te schną szybko i pozwalają czysto skleić model. Można też użyć kleju rybiego ..Syndemat” lub „Sym-detikon”. Roślinny klej biurowy i klej fotograficzny do budowy modelu nie nadają się, ponieważ bardzo słabo spajają karton i schną długo.

ZALECENIA OGÓLNE

1.    Przed rozpoczęciem budowy modelu należy przeczytać opis budowy i zapoznać się z rysunkami pomocniczymi umieszczonymi w tekście opisu (szczególnie z rys. 1 ark I) oraz z rysunkami poszczególnych części znajdującymi się na arkuszach planów.

2.    Budowę modelu zaczynamy od sklejenia głównego segmentu kadłuba (segment 6 z dźwigarem skrzydła), ponieważ wówczas będziemy mogli montować na zmianę przednią i tylną część kadłuba, nie przerywając pracy ma czas konieczny na wyschnięcie kleju dopiero co sklejonych części.

3.    Wszystkie części' należy wycinać dokładnie po wewnętrznej stronie linii obrysu. Na odwrocie wyciętej części dobrze jest oznaczyć ołówkiem jej numer.

4.    Linie zagięć należy lekko nacinać końcem noża po odwrotnej stronie kartonu w stosunku do kierunku zagięcia.

5.    Części zwijane na kształt walców, stożków lub płaszczyzn wypukłych trzeba uformować przez kilkakrotne przeciągnięcie danej części stroną, w którą ma się zwinąć, po ostrzu długich nożyczek, po krawędzi linijki lub nawet po krawędzi stołu.

6.    Wszystkie wręgi kadłuba należy usztywnić naklejając je na tekturkę (np z zużytych pudełek używanych do opakowania obuwia).

7.    Na ostateczny wygląd modelu duży wpływ ma czystość sklejenia. Miejsca zabrudzone klejem delikatnie wycieramy wilgotną szmatką. Przy użyciiu klejów nitro szmatkę należy zwilżyć w rozpuszczalniku nitro lub w acetonie. Jednak w tym przypadku zabrudzenia należy usuwać bardzo ostrożnie, ponieważ płyny te rozpuszczają farbę drukarską.

8.    Miejsce sklejenia długich powierzchni dobrze jest ująć między dwie listewki, 3x5 mm, które np. przy sklejaniu krawędzi spływu skrzydeł czy stateczników ściskamy spinaczami do bielizny (strzałki na rys. 2a).

Przy sklejaniu segmentów pokrycia kadłuba spinaczami ściskamy wystające końce listewek (rys. 2b).

9.    Przy sklejaniu części modelu należy być cierpliwym i wszystkie czynności ,wykonywać bardzo dokładnie, stosując zasadę: trzy razy przymierzyć, a raz skleić. Ponadto należy sobie wyobrazić kształt klejonej części i kształt stykających się powierzchni części sklejanych ze sobą. Czasem należy nadawać im