Instr01 (7)

SAMOLOT ŁĄCZNIKOWO-OBSKRWACYJNY LWS (RWD-14) „CZAPLA’’

Projekt samolotu RWD 14 zwyciężył w ogłoszonym w 1934 r. przez wojsko konkursie na następcę samolotu R-X 111. Konkurentami były propozycje wytwórni LWSi PWS. Pierwszy prototyp z silnikiem Pratt-Whitney Wasp 400 KM został oblatany pod koniec 1935 r. próby fabryczne przeprowadzono w pierwszej połowie 1936 r. Wykazywał on niższe osiągi od przewidywanych. Jesienią 1936 r. zmodyfikowano dokumentację dokonując wielu zmian konstrukcyjnych i materiałowych. W zimie 1936/37 wykonano drugi, a następnie trzeci prototyp oznaczając je RWD 14a. Zastosowano inny podobny silnik, polski G-1620A Mors I. Podczas prób w dniu 20.04.1937 r. pilot nie mogąc wyprowadzić samolotu z lotu nurkowego wyskoczył na spadochronie, a samolot rozbił się. Usterzenie przekonstruowano na dwudźwigarowe w celu wzmocnienia. Wkrótce w ten sam sposób rozbił się trzeci prototyp. Przyczyną wypadków okazało się następujące przy dużej prędkości odkształcenie kratownicy kadłuba, w wyniku którego dźwignia układu sterowania zahaczała o pręty kadłuba blokując stery. Jesienią 1937 r. zbudowano czwarty, poprawiony prototyp oznaczony RWD-14b, napędzany silnikiem G-1620 Mors II. Próby tego samolotu zakończono na początku 1938 r. Kłopoty z prototypami opóźniły zakończenie prób o dwa lata.

W 1938 r„ w zamian za pokrycie przez Dowództwo Lotnictwa kosztów prac prototypowych przekazano poprawioną dokumentację RWD-14b do Lubelskiej Wytwórni Samolotów. Produkcja seryjna ruszyła w tym samym roku, i zakończona została 28.02.1939 r. po wyprodukowaniu 65 szt. Samolot od wojska otrzymał nazwę „Czapla". Do jednostek liniowych „Czapla" ruszyła na przełomie 1938/39 r. jako typ przejściowy w oczekiwaniu na znakomite samoloty LWS „Mewa”, których produkcję rozpoczęto w 1939 r. W końcu sierpnia 1939 r. „Czaple" stacjonujące dotychczas w macierzystych pięciu eskadrach zostały wycofane i rozdzielone pomiędzy armiami jako dyspozycyjne lotnictwa dowódców armii. W czasie kampanii wrześniowej, wspólnie z samolotami Lublin R-XIII i RWD - 8 „Czaple" były używane do rozpoznania bojowego znad własnych linii obrony, krótkich wypadów na bliskie tyły nieprzyjaciela, utrzymania łączności pomiędzy sztabami, itp. Pomimo dzielnej postawy większości samolotów uległa zniszczeniu, w tym kilka omyłkowo zestrzeliła polska artyleria p-lot. Około 10 „Czapli” zostało ewakuowanych do Rumunii, a jedna na Węgry. RWD-14 „Czapla” miała dobre własności krótkiego startu i lądowania, jednak w chwili wejścia do użytkowania, z powodu przedłużenia się prób o dwa lata, była już nieco przestarzała zwłaszcza w porównaniu z produkowanymi od 1939 r. jej następcą LWS „Mewa” (szybszym o 113 km/godz). Niemniej jednak takie rozwiązania jak mechanizacja płatna i składane skrzydła wystawiają dobre świadectwo jej konstruktorom.

KONSTRUKCJA

Dwumiejscowy samolot obserwacyjny o układzie zastrzałowego górnopłata ze stałym podwoziem. Konstrukcja mieszana: kadłub o przekroju owalnym kratwonicowy, spawany z rur chromowo-molibdenowych, kryty płótnem na szkielecie z drewnianych listew. Przód kadłuba kryty blachą duraluminiową. Kabina dwumiejscowa otwarta, osłonięta wiatrochronami. Płat prostokątny z lekkim skosem, trójdzielny, drewniany, dwudźwigarowy, do pierwszego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem, składany do tyłu. Usterzenie drewniane klasyczne. Stateczniki kryte sklejką, stery płótnem. Napęd sterów popchaczowo-linkowy. Silnik gwiazdowy 9-cio cylindrowy PZL G-1620 B Mors II o mocy startowej 420 KM, osłonięty pierścieniem Townenda, śmigło drewniane dwułopatowe stałe.

UZBROJENIE

1 k.m. Vickers F7,7 mm ruchomy - obserwatora (388 szt. naboi) i 1 k.m. wz 33 7,7 mm stały-pilota (500 szt. naboi) z synchronizatorem Szal Js-38 strzelający między cylindrami przez śmigło. Na końcu prawego skrzydła wyrzutnia flar oświetleniowych.

DANE TECHNICZNE

11,9 m

9.0    m

3.0    m 22,0 m²

1225.0    kg

1700.0    kg 247 km/h

80 km/h

6.1    m/s 5100 m

675 km 140 m 120 m

Rozpiętość Długość Wysokość Pow. nośna Masa własna Masa całkowita Prędkość max. Prędkość minim. Wznoszenie Pułap Zasięg Rozbieg Dobieg

Model kartonowy samolotu LWS „Czapla” został opracowany w skali 1:33 na podstawie planu zamieszczonego w „Modelarzu” nr 7/69. Dane do opisu wg. TLiA nr 9/77