ebook Typy Broni i Uzbrojenia2 Samolot szkolno lacznikowy RWD 8 Page

Egzemplarz ES-R WD zbudowany na licencji polskiej w Estonii (fot. ze zbiorów K Chołoniewskiego)

przy Aeroklubie Warszawskim, a działającej na lotnisku Okęcie.

W, Jugosławii wytwórnia Rogożarski, która zakupiła licencję na RWD-8, budowała ten samolot z 7-cylindrowym silnikiem gwiazdowym Walter M^-120.

Oprócz wersji szkolno-sportowej cywilnej i szkolnej .wojskowej istniało kilka wersji specjalnych samolotu RWD-8.

Wersja holownicza — przeznaczona była do holowania szybowców. W 1933 r. na egzemplarzu samolotu RWD-8 SP-ALB zamocowano za kabiną wieżyczkę z rur stalowych, do której był zawieszony pręt (rura) z zaczepem dla liny holowniczej. Aby ta rura nie zahaczała o uste-rzenie pionowe, z tyłu kadłuba umieszczono podpórkę rury objętej ramką, pozwalającą na nieznaczne wychylenie się rury na boki. Urządzenie tego rodzaju zostało wcześniej wypróbowane w Polsce na samolotach Hanriot H-28 i Lublin R-Xlll i było podstawowym typem urządzenia holowniczego stosowanego u nas do wybuchu wojny w 1939 r. Następnymi samolotami holującymi były SP-ALO i SP-ANL. W drugiej połowie lat trzydziestych większość aeroklubów miało RWD-8 z urządzeniem holowniczym które można było łatwo zdemontować i samolot mógł służyć do lotów szkolnych i sportowych. Samoloty RWD-8 z urządzeniem holowniczym były także stosowane przez lotnictwo wojskowe tak w pułkach lotniczych, jak i w Wojskowym Obozie Szybowcowym w Ustjanowej.

Wersja jednomiejscowa. W 1935 r. został w DWL zbudowany RWD-8 Sp-AOD (nr fabr. 111), który zamówił i nabył W. Kurec — pilot o dużej tuszy i masie ponad 150 kg. Ze względu na dużą szerokość pilota kadłub w miejscu kabiny poszerzono o 5 cm, dolną rurę kadłuba w pobliżu stopnia wzmocniono, fotel ustawiono w połowie długości obu kabin (ze względu na konieczność zachowania bez zmian środka ciężkości samolotu), drążek sterowy zaś wygięto esowato. Samolot ten początkowo miał drugi fotel dla instruktora, który wyszkolił nabywcę samolotu.

Wersja o zwiększonym zasięgu — RWD-8a. Niektóre egzemplarze RWD-8dwl miały w baldachimie dodatkowy zbiornik pojemności 15 1,

RWD-8 dwl VQ-PAG sprzedany do Palestyny (fot. ze zbiorów J. B. Cynka)

zwiększający zasięg samolotu o około 100 km. M.in. taki zbiornik miał SP-ALD, a nieco większy SP-ALO. Od 1936 r. w PWS produkowano wersję RWD-8a ze zbiornikiem na 95 1 paliwa w baldachimie, co zwiększyło zasięg samolotu z 435 do 1000 km. Zbudowano 50 samolotów tej wersji.

Wersja do skoków spadochronowych. Rozwój szkolenia spadochronowego w Polsce, do którego na początku lat trzydziestych używano samolotów Farman F-68 Goliath oraz Fokker F-VIlBj3 m. spowodował dostosowanie do tego celu też innych samolotów, m.in. najliczniej stosowanego samolotu w aeroklubach, czyli RWD-8. W 1938 r. na zewnątrz prawej burty kadłuba RWD-8 zamocowano specjalną ławkę (deskę) do skoków oraz poręcze ułatwiające wyjście z kabiny i służące jako uchwyty do trzymania przed skokiem. Równocześnie linka sterowa, biegnąca wzdłuż ławki, otrzymała blaszaną osłonę dla uniknięcia zahaczania o nią. Jednymi z pierwszych egzemplarzy dostosowanych do skoków były RWD-8dw SP-BLA (nr fabr. 204) używany od lata 1938 r oraz RWDSpws SP-BJT (o imieniu Wawrzynia i nr. fabr. 34-395), wypróbowany w listopadzie 1938 r. w Toruniu i Grodnie.

Wersja dostosowana do lotów nocnych. Inż. A. Uszacki opracował, a PWS wykonała na zamówienie Ministerstwa Komunikacji serię 50 samolotów RWD-8 z prądnicą, akumulatorem i światłami pozycyjnymi, reflektorem do lądowania oraz oświetleniem tablicy przyrządów i kabiny.

Wersja do szkolenia w pilotażu bez widoczności ziemi, tzw. ślepak. W 1938 r. w PWS na zamówienie lotnictwa wojskowego wykonano wersję do szkolenia w pilotażu bez widoczności ziemi, z tylną kabiną, zasłanianą poprzecznie zasuwaną żaluzją z mlecznego celuloidu. Jeden z pierwszych egzemplarzy tej wersji nosił znaki SP-BEB (nr fabr. 34-256). Dalsze nosiły znaki wojskowe.

Z RWD-8 wywodził się także niezrealizowany projekt samolotu towarzyszącego (łączni-kowo-obserwacyjnego) RWD-12 napędzanego silnikiem gwiazdowym Wright Whirlwind J5 o mocy 162 kW (220 KM). Dalszym rozwinięciem RWD-8