strategii69 opartych na stosowaniu uderzeń uprzedzających na państwa i ośrodki przygotowujące i wspierające terrorystów.
Tak radykalna strategia bezpieczeństwa, konieczna dla sprostania współczesnym zagrożeniom z terroryzmem na czele, wzbudzająca w świecie zastrzeżenia moralne i prawne, w gruncie rzeczy nie jest czymś nowym.
W klasycznym dziele strategii działań pośrednich gen. J. Jadin, szef sztabu ’ generalnego izraelskich sił zbrojnych, postulując w analizie strategicznej wojny (1948) przeciwstawienie duchowi zaczepnemu przeciwnika ducha ofensywnego własnych wojsk, przytacza motywację: nasi mędrcy mówili już dawno ubiegnij przychodzącego cię zabić i sam go zabij10.
Można więc stwierdzić, że „nowoczesna” strategia uderzeń uprzedzających jest tylko realizacją starożytnej mądrości we współczesnych warunkach.
Kolejne tragiczne wydarzenie, mające miejsce 26 grudnia 2004 r., świat z przerażeniem oglądał w relacjach telewizyjnych z wybrzeży państw Azji Południowo-Wschodniej, w które uderzyło tsunami powodując śmierć ponad 200 000 ludzi, w tym tysięcy europejskich wczasowiczów, oraz powodując olbrzymie straty materialne.
W jednej z relacji prasowych ze słynnej dziesięciokilometrowej plaży w Khao Lak w Tajlandii dziennikarz napisał: jeszcze kilka dni temu było to jedno z najpiękniejszych miejsc na kuli ziemskiej. Teraz stało się prawdziwym grobowcem dla laiku tysięcy ludzi71.
Ocena przyczyn tak katastrofalnych strat ludzkich i materialnych jest jednoznaczna i sprowadza się do samobójczego i zbrodniczego lekceważenia przez władze sił ptzyrody oraz konieczności przygotowania systemu wykrywania i alar-mowania o zagrożeniu tsunami (jaki funkcjonuje w basenie Oceanu Spokojnego). A wystarczyłoby przestrzegać mądrości... skumulowanych już blisko 3000 lal w słynnej chińskiej Księdze Przemian (I Cing), które warto przytoczyć: kiedy ludzie są szczęśliwi i beztroscy; zapominają o śmiertelnym niebezpieczeństwie (...) trzeba się liczyć z niebezpieczeństwem. Pamiętając o tym zawsze pozostanie panem swego losu, (...) świadomość niebezpieczeństwa przynosi szczęście, (...) mądry człowiek liczy się z najgorszym i doświadcza najlepszego.
I. '.2. Źródła wiedzy i mądrości o bezpieczeństwie narodowym
Po u >/.| lalrzeniu kryteriów wiarygodności wiedzy o bezpieczeństwie oraz jej pi zy da I ności do współczesnych warunków, pora przejść do wskazania źródeł wia-i s godnej wiedzy i mądrości dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski.
M lim llonglanil, Wojna nowej ery, Rzeczpospolita z 26-27.04.2003 r. ™ Llddel Unit, op. cii., s. 460.
" (Irobowlce na słynnej plaży, Życic Warszawy 30 12.2004 r.
ni
Kluczową rolę w tworzeniu i utrzymaniu bezpieczeństwa narodowego spełnia państwo,jako najwyższa forma organizacji życia społeczeństwa. Głównym celem i motywem działania państwa jest zabezpieczenie interesów narodowych na czele z zapewnieniem przetrwania, pomyślnego bytu i warunków rozwoju. Z doświadczeń historycznych jednoznacznie wynika, zszycie w granicach suwerennego państwa jest najkorzystniejszym warunkiem pomyślności rozwoju narodu. Państwo tworzy ramy organizacyjne życia narodowego, eksponuje wspólne wartości, scalając rozmaite grupy, które — mimo różnych interesów — mogą współdziałać dla wspólnego dobra. Osłabienie państM>a na ogół odbija się ujemnie na stanie spraw narodowych, a słabości wewnętrzne (skłócenie partyjne, korupcja, niedomogi egzelcwowania prawa) osłabiają możliwości realizacyjne interesów narodowych n. Anarchia w państwie, czyli jego dezorganizacja, bezsilność organów władzy, brak egzekucji prawa, rozprzężenie moralne, uchylanie się obywateli od troski o państwo, osłabienie instytucji państwowych z wojskiem na czele73 oznacza śmierć państwa i katastrofę dla narodu, ponieważ w świecie nie pozwala się na anarchię™. Istotą państwa- według A. Hamiltona, współtwórcy Konstytucji USA —jest kondensowanie rozproszonej energii całej zbiorowości i właśnie dzięki temu staje się autorytetem zdolnym ochraniać ją, gwarantującym ład, bezpieczeństwo, przestrzeganie prawa1 2 3 4 5 6.
Głównym wyzwaniem dla społeczeństwa polskiego w tworzeniu bezpieczeń stwa narodowego w XXI w. jest właśnie budowa silnego i sprawnego państwa. Wynika to zarówno z doświadczeń katastrofalnych skutków anarchii XVII i XVIII w., obecnych trudności w budowie suwerennej państwowości, jak i geo-slrategicznego położenia pomiędzy dwoma narodami -niemieckim i rosyjskim76
0 silnych instynktach państwowych. W ocenie prof. B. Cywińskiego ...państwo mamy dziś własne. Słabe, niewydolne, nie dość przekonywające, bardzo powoli i nieporadnie zdobywające sobie prestiż międzynarodowy
1 nie umiejące znaleźć właściwych ścieżek dla koniecznych reform, ale własne. To państwo należy - wbrew wszystkim trudnościom - przekształcić
29
K. Łastawski, Racja stanu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000, s. 13.
73 Por. „Polska nierządem stoi” - powszechne określenie stanu anarchii w Polsce w XVII i XVIII w.
74 Opinia angielskiego myśliciela Thomasa Carlyle’a (1864): „Żaden z czytelników, który zapoznał się z polską historią, nie może wątpić, że Polska, teraz martwa, dobrze zasłużyła sobie na
śmierć. W świecie nie pozwala się na anarchię”, cyt. za: J. Nowak-Jeziorański, Polska wczoraj, dziś i jutro, Warszawa 1999, s. 249.
75 Cyt. za: S. Filipowicz, O władzy grzechu i grzechach władzy, Warszawa 1992, s. 246.
„Otóż myślenie rosyjskie jest bardzo państwowe, podczas gdy nasze myślenie jest w dużym stopniu myśleniem antypaństwowym. W myśleniu rosyjskim państwo jest elementem własnej tożsamości, osobowości (...) z Polakami jest inaczej, Polak nie ma w sobie instynktu państwowego, bo taką mieliśmy historię”, R. Kapuściński, Rosyjska obsesja, Rzeczpospolita z 18-19.03.2000 r.