CCF20111010040

101

W przeciwieństwie do procesu nitryfikacji w wodach zanieczyszczonych, tzn. ubogich w rozpuszczony tlen, przebiega proces denitryfikacji, w którym jony NOj są z kolei rozkładane do NO^, NH^ lub pod wpływem działania bakterii zwanych denitryfikacyjnymi. Proces denitryfikacji azotanów do amoniaku można w prostej formie przedstawić według równania:

HNOj + H₂0 = NH₃ +20₂ (156)

Tlen pochodzący z azotanów jest tu zużywany na utlenianie związków organicznych bezazotowych (jak np. krochmal, celuloza i inne węglowodany lub kwasy organiczne) zawarte w wodzie. W warunkach anaerobowych (przy 100-proc. deficycie rozpuszczonego tlenu) proces denitryfikacji azotanów połączony z równoczesnym utlenianiem związków organicznych rozpuszczonych w wodzie prowadzi do tworzenia sią wolnego azotu zgodnie z równaniem:

^5Cć^H12°6 ^{+ 24KN0}3 = ^24KHC03 ^{+ ĆC0}2 ^{+ 18H}2° ^{+ 12N}2 (157)

Dzięki nitryfikacji i denitryfikacji związki azotu (NH-j, N0_2> NOj) w wodach naturalnych mogą przechodzić z jednej postaci w drugą. W związku z tym przy ocenie stopnia zanieczyszczenia wód naturalnych związki azotu rozpatruje się pod kątem ich jakościowego i ilościowego wystosowania w tych wodach. Obecność w wodzie powierzchniowej amoniaku wobec braku azotynów wskazuje na świeże zanieczyszczenia wody ściekami gospodarczymi lub innymi związkami organicznymi, zawierającymi w swej cząsteczce azot. Równoczesne występowanie amoniaku i azotynów świadczy o tym, że od chwili zanieczyszczenia wody upłynął już pewien okres. Brak amoniaku i azotynów i obecność azotanów wskazuje, że zanieczyszczenie nastąpiło już dawno i w tym czasie zaszło samooczyszczanie wody.

W ocenie wody z punktu widzenia higieniczno-sanitarnego istotne znaczenie ma nie ilość amoniaku w wodzie, lecz jego pochodzenie, gdyż tylko amoniak pochodzący z odpadków zwierzęcych (jako produkt rozkładu substancji białkowych) jest wskaźnikiem zanieczyszczenia i wzbudza zawsze podejrzenie, że woda jest zanieczyszczona ściekami gospodarczymi, w których zazwyczaj znajdują się bakterie chorobotwócze. Zatem ocena sanitarna musi polegać na ustaleniu, jakiego [wchodzenia jest amoniak, którego obecność stwierdzono w wodzie badanej. Analizę wykonuje się kompleksowo na podstawie pozostałych wskaźników zanieczyszczenia wody. Jeżeli amoniak jest pochodzenia roślinnego, to woda na ogół wykazuje znaczne zabarwienie i zwiększoną utlenialność. Gdy amoniak jest pochodzenia zwierzęcego, w badanej wodzie obserwuje się zwiększoną utlenialność, znaczny wzrost zawartości chlorków oraz wzrost opalescencji (koloidów). Poza tym w takiej wodzie obserwuje się również wzrost liczby bakterii w temperaturze 310 K (37 ”C).

Woda do picia, według przepisów higienicznych, nie powinna zawierać amoniaku i azotynów pochodzących z rozkładu odpadków zwierzęcych lub innych produktów mogących bezsprzecznie świadczyć o jej zanieczyszczeniu. Natomiast amoniak i azotyny pochodzenia mineralnego nie są normowane dla wód użytkowych, gdyż związki te występują w wodach podziemnych w niewielkich ilościach i same nie mają szkodliwego wpływu na zdrowie