CCF20111018003

od pół do kilku godzin od spożycia i charakteryzują się następującymi objawami: zaburzenie koordynacji ruchów, drętwienie języka, przeczulica twarzy i kończyn, drgawki, zawroty i bóle głowy oraz mdłości i wymioty.

Zgon może nastąpić po 1-2 tygodniach wskutek zahamowania czynności o.u.n., porażenia układu oddechowego lub migotania komór. U ludzi, którzy przeżyli ciężkie zatrucia, obserwowano powikłania: zapalenia wielonerwowe, a także uszkodzenia wątroby i nerek.

Objawy zatrucia przewlekłego: wychudzenie i ogólne osłabienie, brak apetytu, wzmożona pobudliwość nerwowa, zapalenia wielonerwowe, niekiedy zaburzenia psychiczne.

Związki z tej grupy wykazują ponadto działanie drażniące i uczulające na skórę, obserwowano m.in. zapalenia skóry, wypryski i odczyny alergiczne.

Jakkolwiek zatrucia ludzi chloropochodnymi cyklicznymi stosowanymi jako pestycydy są w literaturze opisywane dość rzadko, to ze względu na ich persystencję w środowisku stanowią poważny problem ekologiczny. Związki te kumulują się w tkance tłuszczowej ryb i mogą być szkodliwe dla ptaków wodnych odżywiających się tymi rybami. Podobnie, może dojść do zatruć ptaków żywiących się gąsienicami żerującymi na liściach roślin opryskiwanych. Szkody ekologiczne spowodowane przez pestycydy chloroor-ganiczne mogą być znaczne zwłaszcza w odniesieniu do niektórych rzadszych gatunków ptaków wodnych żywiących się rybami, przy czym nie chodzi tu tylko o bezpośrednią toksyczność, ale również o zaburzenia w rozmnażaniu.

10.6.2. DDT (dichlorodifenylotrichloroetan)

10.6.2.1. Właściwości i źródła narażenia

Jest to najważniejszy pestycyd z tej grupy związków, istotny również ze względów historycznych (pierwszy syntetyczny insektycyd). Choć DDT został zsyntetyzowany po raz pierwszy już w 1874 r. przez Zeidlera, to jednak jego właściwości jako niemalże idealnego insektycydu zostały odkryte dopiero w 1939 r. przez Mullera (patent szwajcarski z 1942 r.). Już w 1939 r. związek ten został wykorzystany w USA do ochrony oddziałów armii amerykańskiej przed plagą chorób zakaźnych przenoszonych przez owady: malarii szerzącej się na mokrych obszarach subtropikalnych (komar widliszek) oraz duru plamistego (wesz). Jakkolwiek ochrona człowieka była tu celem, to osiągnięto ją dwiema różnymi technikami: malarię przez zniszczenie komarów w ich siedliskach naturalnych, duru plamistego przez stosowanie DDT jako środka higieny osobistej niszczącego wesz w jej siedliskach bezpośrednio na ciele człowieka. Jak skuteczny był to środek świadczy fakt, że w samych tylko Stanach Zjednoczonych wygaszono do 1953 r. wszystkie ogniska malarii. Osiągnięto też szybko sukces w zwalczaniu wszawicy zwłaszcza w sytuacjach, gdzie trudno o utrzymanie higieny osobistej tradycyjnymi metodami (wojsko w warunkach bojowych). Po okresie wysokiej koniunktury w latach pięć-

10.6. POLICHLOROWANE POCHODNE ZWIĄZKÓW CYKLICZNYCH 325