A
Ł
A
O
Podczas gdy ‘Budżety1 i sterowanie budżetem odnosi się do całej organizacji, kalkulacja kosztów jest stwierdzeniem wielkości wydatków poniesionych na jeden wyrób lub usługę albo grupę wyrobów luo usług. Istnieją dwa różne typy kalkulacji kosztów: wynikowa kalkulacja kosztów, gdzie koszty są zbierane i analizowane po dokonaniiTwydatku, oraz kalkulacja kosztów normatywnych, gdzie porównuje się występujące koszty z uprzednio określonymi kosztami przewidywanymi, znanymi jako koszty normatywne. Kalkulacja kosztów normatywnych jest szczególnie użyteczna przy operacjach powtarzalnych i jest typem kontroli -^kontrola -kosztów) mającym takie same cechy, jak pozostałe systemy kontroli i sterowania,,
vl) planowanie
dokumentowanie,
3) mierzpnie,
4) pojfś^nanie,
5) /
korygowań
Rrzy niektórych typach operacji określanie kosztów pojedynczych działań może być bindziej kosztowne niż wartość uzyskanego rezultatu. Tak jak i w innych wypadkach wymagających zbierania informacjami leży zawsze się zastanowić nad celem i sposobem ich wykorzystania. Jeżeli nie ma natychmiastowej potrzeby ich wykorzystania, można powstrzymać się od ich zjńćrania: zbyt wiele informacji oczekuje na przetworzenie i przeanalizowanie. ZbyKczęsto słyszy się, że „te informacje kiedyś się przydadzą”, zwłaszcza w sytuacji gdy współczesny sprzęt informatyczny pozwala na szybki i stosunkowo niecjrogi dostęp do dużej ilości informacji w różnych układach.
Źródła informacji wykorzystywanych do kalkulacji kosztów
^ Żaden z systemów kalkulacji kosztów nie może być dokładniejszy niż wprowadzane do niego informacje, chociaż w momencie wprowadzenia dużej liczby danych
1 można zaobserwować błędy i trzeba wprowadzać niezbędne poprawki. Wszystkie informacje mają swoje źródło i należy zdawać sobie sprawę z tego, gdzie one są, aby nie winić za „nieprawidłowe” koszty kogoś, kto nie ma z tym nic wspólnego. Osoby rozliczające koszty pracy powinny znać:
pośrednie są to koszty, które są ponoszone wskutek realizacji funkcji kierowniczych/ i pomocniczych i których nie da się wprost przyporządkować konkretnemu pro- || duktowi/jNie można jednak tworzyć ogólnych zasad w tej sprawie, zawsze należy brać pod uwagę lokalne uwarunkowania.
[^Pozostałe koszty pośrednie to są te, które powstają w wyniku straty czasu ^lub strat materiałowych~jWymagąją one bardzo dokładnego rozpatrzenia. Ich analiza, zwłaszcza po ustaleniu przyczyn Występowania poszczególnych kosztów, może bardzo pomóc w ustaleniu słabym punktów. Jedna z metod przygotowania takiej analizy polega na przyporządtówhmu poszczególnym kosztom pośrednim odpowiednich kodów, zawierających numeK źródeł pochodzenia kosztów i uporządkowanie ich według tych nąmerów. Takie zastawienia pozwolą na określenie słabych punktów i ich wpływ na finanse.
3.0-
ponieważ J
jiL-„
Lokalizacja kosztów
[_Dane na temat kosztów są zbierane w celu pomocy menedżerowi w jego pracy. Aby móc to osiągnąć, dane te/powinny być przekazywane w uporządkowany sposob, tzn. grupowane wokół.ffwnriw >. Centrum kosztów jest działem,
częścią lub funkcją całej organizacji, dla którego można określić zakres odpowiedzialności, ponieważ tylko w takim wypadku można odpowiednio stosować kontrol^ Nie ma prostych reguł określania centrów kosztów oprócz wymagania niedwuznacznego określenia zakresu odpowiedzialności./Oczywiście," rozmiar i złożoność centrum kosztów będzie różna w zależności od organizacji, ale warto wydzielać je tak, aby było jak najmniejszego umożliwia szybką reakcję, jeżeli zaistnieje taka potrzeba.
j^Samo centrum kosztów może obejmować kilka różnych rodzajów działalnością albo wytwarzanie kilku wyrobów lub usłuj^Warto takżp^5kreślić koszty dla różnych nośników kosztów. Podobnie jak określenie centeum kosztów, tak i określenie nośników kosztów jest w dużej mierze użąleżnkme od warunków lokalnych, przy zastrzeżeniu że podstawowym wymaganiem jtsKfo, ze osiągnięte rezultaty muszą być użyteczne. Każda organizacja musi sanra/określłćewłasne centra i nośniki kosztów. Chociaż dotychczas powstały pewne schematy wykorzystywane przez większość organizacji, zawsze muszą być one jednak dostosowane do warunków lokalnych.
Pokrycie kosztów ogólnych
Podczas rozpatrywania budżetu widzimy, że wydatki handlowe dzielą się na trzy kategorie:
1. Bezpośrednie koszty zasobów ludzkich, które mogą być przypisane konkretnym
zamówieniom. .
2. Bezpośrednie koszty materiałowe, które także mogą być przypisane konkretnym
zamówieniom. - 0>) NJ
ćź) Powszechnie używa się określenia Cmi ejsc#powsta wania kosztów j—przyp. tłum.
f
67
zużycie czasu i przez kogo <^>koszty' zasobów ludzkich, j 2) wykorzystane materiały koszty materiałowe,
/ 3) poniesione ogólne wydatki koszty ogólne.
jjKoszty ogólne są określane częściowo na podstawie standardowych raportów finansowych, a częściowo na podstawie danych otrzymanych z pozostałych działów^ Decyzja o tym, które pozycje powinny być traktowane jako koszty bezpośrednie, a które jako wydatki bezpośrednie traktowana jest jako jeden z elementów ogólnej strategii organizacji.^Zazwyczaj do kosztów bezpośrednich zalicza się koszty wynikające z tych operacji, które są nieodłączną częścią wyrobu lub usługi. Koszty