CCF20111125005

2 WKŁAD POLAKÓW

Wśród konstruktorów i producentów maszyn prądu stałego można odnaleźć

kilkoro Polaków a także firm polskich lub kierowanych przez Polaków:

•    W. Rechniewski — działający na terenie Francji, jeden ze współpracow

ników czasopisma „La Lumiere Electriąue" oraz konstruktor zatrudniony w firmie So-cietć d'Eclairage Electriąue, gdzie stworzył całą rodzinę maszyn elektrycznych, określaną wspólnym mianem „systeme Rechniewski". Za jedną ze swoich maszyn prądu stałego zdobył on na wystawie powszechnej w Paryżu w 1889 r. złoty medal. Byl także właścicielem patentu francuskiego z 1887r. na udoskonalenie maszyny elektromagnetycznej z wirnikiem sferycznym. Rechniewski był najwybitniejszym polskim konstruktorem maszyn elektrycznych. Świadczą o tym informacje zawarte w literaturze fachowej. Do tego typu źródeł należy tekst Lei viachines dynamo systeme Rechniswski, zamieszczony w biuletynie Międzynarodowego Stowarzyszenia Elektryków z 1889 r. W tekście tym opisany jest bardzo dokładnie system trzech zasadniczych typów maszyn konstrukcji Rechniewskiego. W tym samym biuletynie z 1890 r. przy omawianiu maszyn elektrycznych przeprowadzono porównanie wydajności energetycznej na jednostkę masy. Wynika z niego, że maszyna Edisona miała wskaźnik 9 W/kg, natomiast maszyna Rechniewskiego — 21,5 W/kg.    2 i, \T/ 3 - 2_{3$

•    R. J. Gulchera z Białej (obecnie Bielsko-Biała) — maszyny produkcji jego firmy były obecne w europejskiej elektrotechnice. Opis maszyn Gulchera można znaleźć na łamach czołowych czasopism specjalistycznych np. francuskie „La Lumiere Electriąue".

•    A. Graviera z Warszawy — Na międzynarodowej wystawie w Wiedniu w

1883 r. zaprezentowana została prądnica jego konstrukcji, jeden z czołowych publicystów „Przeglądu Technicznego”, który w późniejszym czasie działał we Francji. Współpracował tam z czasopismem „La Lumiere Electricjue” , prowadził własne badania naukowe z zakresu elektrotechniki — posiadał np. ciekawy patent francuski z 1887r. na ulepszenie maszyny prądu stałego, był właścicielem niewielkiego przedsiębiorstwa elektrotechnicznego. Ale czy A. Gravier był Francuzem spolonizowanym, czy Polakiem francuskiego pochodzenia, który na starość wrócił do Francji — trudno dociec, natomiast interesującym jest fakt, że rodzina jego pozostała w Polsce.

•    M. Doi i wo-Dobro wolski — pionier w elektrotechnice działający na ziemiach niemieckich. Jako pierwszy zbudował silnik prądu stałego z czterema biegunami oraz zblachowanymi nabiegunnikami wewnątrz okrągłego korpusu. Silnik jego konstrukcji stał się lżejszy i miał większą sprawność.

6