'Szkoły miejskie sq na ogół większe od wiejskich czy położonych na prowincji, ale i lepiej wyposażone pod względem dydaktycznym. Reguły nie stanowi natomiast poziom przygotowania pedagogicznego nauczycieli, który z założenia powinien być taki sam na wsi i w mieście. Zależność między położeniem szkoły a jej oddziaływaniem na proces wychowania i socjalizacji uczniów jest kwestię złożoną, gdyż współdziała ze wspomnianym wyposażeniem dydaktycznym, ale i też czynnikami środowiskowymi: niższym z reguły poziomem aspiracji uczniów, mniejszą, a bywa, że żadną dostępnością placówek kulturalno- oświatowych, ale też i dużo mniejszym niż w mieście zagrożeniem patologiami i oddziaływaniem na uczniów negatywnych wzorców zachowania
- wielkość (mała i duża)
Chodzi tu zarówno o ilość uczniów jak i liczebność klas. Im szkoła czy klasa większa, tym większe poczucie anonimowości uczniów, słabiej rozwinięte relacje interpersonalnę_zxówieśnikami, gorszykontakt z wychowawcą, a także niższe możliwości właściwej diagnostyki potrzeb poznawczych czy środowiskowych uczniów oraz profilaktyki i terapii deficytów rozwojowych. Mniejsze szkoły i klasy Lepiej stymulują rozwój uczniów i zapewniają lepsze warunki do zdobywania wiedzy czy rozwijania zainteresowań uczniów.
- społeczną podstawę funkcjonowania (społeczna/prywatna i publiczna)
Wyraża się w finansowaniu szkoły przez właściwe organa. Szkoły publiczne są utrzymywane ze środków MEN, a także subsydiowane przez gminy, natomiast społeczne i prywatne przez fundacje założycielskie, fundatorów, sponsorów i ze środków składających się na opłaty wnoszone przez uczniów czy ich rodziców. Szkoły społecznej prywatne są na ogół mniejsze od publicznych, lepiej wyposażone dydaktycznie,-często tez dbają o zatrudnienie dobrych nauczycieli Efektywniej zabiegają o rozwój uczniów, traktując ich podmiotowo. Niestety, jeśli chodzi o poziom nauczania: im niższy szczebel szkoły społecznej czy prywatnej,4ym poziom nauczania wyższy i odwrotnie.
- stosunek do wartości (świecka, wyznaniowa)
W zależności od przyjętej ideologii edukacyjnej, szkoła powinna być świecka, neutralna światopoglądowo, może być jednak instytucją wyznaniową czy promującą wartości religijne. Ważne by władze oświatowe zakładały w tej kwestii pluralizm, a uczniowie i ich rodzice mogli wybierać takie lub inne placówki dla swoich dzieci.
- zróżnicowanie płciowe uczniów (koedukacyjna, męska/żeńska)
/■?<
Cl
Uważa się, iż w szkołach homogenicznych często dochodzi do zahamowania procesu polaryzacji ról społecznych i rozwoju emocjonalnego, do którego niezbędnym warunkiem jest oddziaływanie normalnego zespołu klasowego złożonego z rówieśników obojga płci S&jfcO
Osobliwość roli nauczyciela. Cechy uczniów istotne w edukacji
Poprzez funkcję nauczyciela rozumieć należy określone działania z jego strony, składające się na codzienność szkoły i umożliwiające sprawne funkcjonowanie w roli. Zatem pojecie roli jest podrzędne wobec funkcji, stanowiąc ich lepszą lub gorszą jakościowo realizację. Wśród funkcji nauczyciela RPA?ends wyróżnił następujące ich rodzaje:
- funkcję kierowniczą, na którą składają się: prowadzenie lekcji, planowanie i wykonywanie określonych działań wychowawczych, integrowanie klasy, zaprowadzanie ładu i porządku, kształtowanie motywacji uczniów do zdobywania wiedzy i podnoszenie swych osiągnięć w tym zakresie, a także przeprowadzanie kontroli i oceny postępów;
- funkcję interakcyjną, na którą składa się realizacja właściwego dla określonych zagadnień będących jej przedmiotem toku
lekcji wraz z doborem pożądanych rozwiązań metodycznych; u^obhCi fr?'&} (/
- funkcję organizacyjną, która obejmuje umiejętności związane z rozpoczęciem i profesjonalizacją czynności nauczycielskich i wychowawczych, współpracę z rodzicami uczniów, dyrekcją i innymi pracownikami szkoły.
Pojęciem bardziej złożonym niż funkcja jest pojęcie roli. Jest ona pewnym powtarzalnym i ogólnie przyjętym sposobem zachowania regulowanym poprzez społeczne wyobrażenia, normy, sankcje i określone przepisy.
K. Konarzewski określa role nauczyciela jako specyficzną, czyli mającą pewne, nie występujące w innych zawodach
az /<3 u ca Y C/&Ł/7- t
wyróżniki. Przedstawia on rolę nauczyciela jako:
- trudną psychologicznie, czyli taką której wykonywanie jest męczące nie tylko w perspektywie bieżącej i naraża wykonujących ją na syndrom wypalenia zawodowego, ale i pozostawia ślady w psychice, negatywnie oddziałując na ogólny stan zdrowia (m.in. choroby gardła, górnych dróg oddęćho^ch7uszkodzeńie wzroku i słuchu itd.)
- niejasną, przez co rozumieć należy brak jednoznacznych, obiektywnych kryteriów zawodowej doskonałości. Trudno jest
stwierdzić bez wahania, kto to jest dobry nauczyciel oraz jakimi cechami psychicznymi i umiejętnościami się on charakteryzuje. O&la^C , -4 fiooino c C4U Ct /' ł
- niespójną, która do pewnego stopnia charakteryzuje wszystkie wolne zawody. O ile jednak w przypadku większości z nich można podać choć jedną wiodącą cechę, która przesądza o doskonałości czy mistrzostwie zawodowym lub ich braku, w przypadku nauczyciela zabieg taki jest niemożliwy, gdyż cechy takiej czy wyznacznika po prostu nie ma.