Ponieważ gęstość zależy od temperatury, po odczytaniu gęstości należy zmierzyć również temperaturę cieczy. Istnieje możliwość obliczenia gęstości - dp4 w dowolnej temperaturze- tp znając podaną w poradnikach chemicznych gęstość - d‘4 w innej temperaturze - tt oraz współczynnik - A podający zależność gęstości od temperatury .
Przeliczenia wykonuje się wg podanego wzoru :
dp4= df4 + A ( tt - tp) ........ (13)
Gdy pomiar gęstości pomiar gęstości nie odpowiada wartości podanej w tabelach podających zależność pomiędzy gęstością a stężeniem, to celu w obliczenia stężenia badanego roztworu ( lub odwrotnie znając chcemy obliczyć gęstość tego roztworu ) wykonujemy operację określaną jako ekstrapolację.
Tabela 1. Gęstości NaCl w temperaturze 20°C
% |
d [g-cm’1 |
A |
% |
d fg-cm 1 |
A |
1 |
1,0053 |
0,00022 |
14 |
1,1009 |
0.00042 |
2 |
1.0122 |
000024 |
16 |
1,1162 |
0,00044 |
4 |
1,0268 |
0,00028 |
18 |
1,1319 |
0,00047 |
6 |
1,0413 |
0,00031 |
20 |
1,1418 |
0,00049 |
8 |
1,0559 |
0,00034 |
22 |
1,1640 |
0.00051 |
10 |
1,0707 |
0,00037 |
24 |
11804 |
0,00053 |
12 |
1,0857 |
0,00039 |
26 |
1,1972 |
0,00055 |
Przykład - 1
1. W temperaturze 25°C - tp, stężenie NaCl wynosi 5.5 % . Jaka jest gęstość tego roztworu . Zależność gęstości od stężenia w temp.20°C oraz współczynniki - A podaje tabela 1.
Stężenie procentowe nie zależy od temperatury , jest takie same w każdej temperaturze.. Stężenie 5.5°C znajduje się pomiędzy podanymi w tabeli 1 stężeniami 4.0 % i 6% .
Obliczamy z wzoru -11 jakie gęstości będą odpowiadały tym roztworom w temperaturze 25°C znając dla tych roztworów wartości w temperaturze 20°C z tabeli 1.
Dla 4 % ; d254 = d204 + 0.00028 •( 20 - 25 ) =>
1,0268 + 0.00028 •( - 5 ) = 1,0268 - 0,0014 = 1,0254 g/cm3 Dla 6 % ; d254 = d204 + 0.0003 lx ( 20 - 25 ) =>
1,0413 + 0.00031 -(-5 )= 1,0413-0,0016 = 1,0397 g/cm3 Zmiana stężenia roztworu o 2 % ( od 4 % do 6 % ) powoduje zmianę gęstości o 0.0143 g / cm ’ ( 1, 0397 g -cm'J - 1, 0254g • cm‘J)
Stężenie badanego roztworu ( 5.5 % -go ) jest wyższe od 4 % - o 1.5 % ( 5.5 % - 4.0 % )
Z proporcji otrzymujemy wyliczamy przyrost gęstości w stosunku do roztworu 4.0 % -go
różnica 2 % powoduje zmianę gęstości o -różnica 1.5% powoduje zmianę gęstości o -x= 00143 = „o cm.3 2
0,0143 g/cm3 x g /cm-1
17