CCI00009

u

Materializm funkcjonalny

Opracował go Wincenty Okoń, podkreśla on potrzebę opracowania teorii, która zapewniała by uczniom wiedzę jak i umiejętności posługiwania się nią. w procesie przekształcania rzeczywistości. Musi znaleźć się tu założenie o integralnym ziriązkti poznania z działaniem. Dlatego też podstawowym kryterium doboru i układu treści programowych powinny być:

a.    względy światopoglądowe,

b.    w materiale nauczania poszczególnych przedmiotów należy eksponować ich „idee przewodnie", no. ideę ewolucji w biologii,, ideę zależności funkcjonalnych w matematyce itp.

c.    należy umożliwić uczniom wykorzystywanie zdobytej w szkole wiedzy do przekształcania dostępnych im fragmentów rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, kulturalnej i technicznej.

Teoria programowania dydaktycznego

Teoria ta odpowiada na'pytania jak uczyć na określonym szczeblu pracy dydaktyczno -wychowawczej. Przywiązuje się tu.duża wagę do starannej analizy treści kształcenia, głównie do składających się na nią wiadomości i zachodzących między nimi związków. W cym celu posługują się przeważnie metodą tzw. macierzy dydaktycznych oraz metodą grafów. Najważniejsze zasady analizy i układu treści kształcenia stosowane w programowaniu dydaktycznym:

a.    jasne i wyraźne określenie celów tekstu programowanego, najlepiej w kategoriach czynności i wyników, jest podstawowym warunkiem jego dydaktycznej skuteczności; należy przede wszystkim ustalić treść czynności, które uczniowie powinni opanować po przestudiowaniu tekstu;

b.    materiał będący przedmiotem programowania należy' podzielić na powiązane ze sobą

czynności i wyniki, biorąc pod uwagę związki merytoryczne i logiczne między każdą parą korespondujących 2e sobą czynności i wyników;    t

c.    wszystkie czynności typu ..odpowiedź’’, wykonywane przez uczniów w trakcie studiowania tekstu programowanego, powinny być obserwowalne;

d.    skojarzenia tworzone przez uczniów w toku uczenia się. powinny być odwracalne;

e.    przy charakterystyce danego przedmiotu, zjawiska, procesu lub zdarzenia trzeba najpierw opisać klasę, której ów przedmiot jest składnikiem, a dopiero później eksponować jego cechy;

f.    materiał nauczania należy utrwalać w różnorodny sposób;

g.    stosowania do charakterystycznych właściwości poszczególnych tematów trzeba posługiwać się dedukcyjnym lub indukcyjnym tokiem prezentacji materiału, nie faworyzuiąc jednak żadnego z nich;

h.    z materiału nauczania, który uczniowie mają przestudiować, należy wydzielić zagadnienia najistotniejsze oraz'starannie przeanalizować zachodzące między nimi związki, logiczne i merytoryczne; następnie, do każdego z wybranych zagadnień trzeba dobrać reprezentatywne przykłady oraz umożliwić uczniom podawanie własnych przykładów.

i.    każdy nowy termin, prawo, zasadę, itp. trzeba eksponować parokrocnie w różnych kontekstach, aby uczniowie mogli dobrze zrozumieć ich treść i trwale ją sobie przyswoić.

a)    nastawienie na działanie

b)    system działań (internalizacja)

^:)f|’&Ćzym są treści kształcenia; GmÓw Ićlą^yczne. teórie doborutreści .kształcenia ^

Treść Kształcenia - składa się na nią całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedziny nauki , techniki kultury , sztuki oraz praktyki społecznej , przewidziany do opanowania przez uczniów pod    czas    ich    pobytu    w    szkole

Do najważniejszych teorii doboru kształcenia zalicza się :

1.    Materializm dydaktyczny - zwolennicy materializmu dydaktycznego uważali, że zasadniczym celem

pracy szkoły powinno być przekazanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z możliwie różnych    dziedzin    nauki

2.    Formalizm dydaktyczny - zwolennicy formalizmu dydaktycznego uważali treść kształcenia jedynie za środek służący do rozwijania zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów . Celem szkoły jest pogłębianie , rozszerzanie i uszlachetnianie tych zdolności i zainteresowań . Dlatego głównym kryterium doboru przedmiotów nauczania powinna być ich zdaniem wartość kształcąca danego, przedmiotu jego przydatność do kształcenia i rozwijania sił poznawczych uczniów

3.    Utylitaryzm dydaktyczny - według Deweya istotnym czynnikiem w zakresie korelacji określonych

przedmiotów szkolnych nie jest ani przyrodoznawstwo ,ani literatura , ani historia , ni geografia , lecz tylko indywidualna i społeczna aktywność ucznia . Dlatego też przy doborze treści kształcenia należy koncentrować uwagę na zajęciach typu ekspresyjnego i konstrukcyjnego , wyznaczając właściwe miejsce gotowaniu    ,    szyciu    ,    robotom    ręcznym    itp.

4.    Teoria problemowo - kompleksowa - wg Suchodolskiego : Na cel pracy dydaktyczno -wychowawczej rzutuje dobór i układ treści programowej . Treści te powinny dotyczyć problemów współczesnego świata , a mianowicie problemów z zakresu techniki , socjologii , ekonomii , sztuki kultury estetycznej itp. Układ treści w programach dla szkół podstawowych powinien być jednolity , natomiast zróżnicowanie należy poprowadzić stopniowo na poziomach ponadpodstawowych

5.    Strukturalizm - przesłanką wyjściową strukturalizmu było stwierdzenie , iż programy nauczania są

przeładowane materiałem , co powoduje wiele ujemnych następstw , a postulat jego redukcji pozostaje w sprzeczności z rozwojem nauki, której osiągnięcia powinny być uwzględniane w programach szkolnych . Mechaniczna realizacja wymienionego postulatu mogłaby zatem naruszyć zasadę systematycznego układu treści kształcenia . Aby uniknąć tego niebezpieczeństwa trzeba włączyć do programu treści najważniejsze , stanowiące trwały dorobek danej nauki nawiązując jednak i do jej historycznego źródła i osiągnięć    naukowych

6.    Egzemplaryzm - Scheuerla - Wychodzili z założenia , że bezwzględnie konieczna jest redukcja

materiału nauczania przewidzianego w dotychczasowych programach dla różnych typów szkół . Redukcja ta nie powinna jednak prowadzić do zubożenia obrazu świata odzwierciedlanego w świadomości uczniów , gdyż pociągnęłoby to za sobą wiele nie korzystnych skutków pedagogicznych i poza    pedagogicznych

7.    Materializm Funkcjonalny - Wg. Okonia - podkreśla opracowania teorii która zapewniałaby

uczniom zarówno wiedzę jak i umiejętności posługiwania się nią w procesie przekształcania rzeczywistości . U podstaw tej nowej teorii musi się znaleźć o integralnym związku poznania z działaniem .Zgodnie z tym założeniem podstawowym kryterium doboru i układu treści programowych powinny    być    względy    światopoglądowe

8.    Teoria programowania dydaktycznego - w przeciwieństwie do opisywanych dotychczas teorii , stanowi odpowiedź nie tyle na pytanie czego uczyć na określonym szczeble dydaktyczno wychowawczym , co raczej jak to czynić w sposób optymalny . Dlatego też rzecznicy tej teorii przywiązują dużą wagę do starannej analizy treści kształcenia , a zwłaszcza składających się na tę treść wiadomości oraz zachodzących między nimi związków w tym celu posługują się przeważnie metodą tzw. .macierzy dydaktycznych oraz metodą grafów.