CCI00019

i. autokontroli i samooceny postępów w nauce,

.. rozwiązywaniu prooiemów, i. posługiwaniu się zdobytą wiedzą w praktyce.

i^Rńedsinw znntie' ci-oodzinW. środków dvdaktvcznvch#

- — -...... •••••-- ■-

Wg Kupisiewicza środki dydaktyczne dzielimy na:

A.    WZROKOWE - przedmioty naturalne, maszyny, narzędzie, preparaty, modele, obrazy ruchome i nieruchome, barwne i czarno - białe, schematy, symbole m.in. słowa czyli też tez teksty drukowane i pisane - litery, cyfry i diagramy itp.

Mają wiele zalet. Umożliwiają uczniom nabycie wyobrażeń adekwatnych do rzeczywistości, co nie pozostaje bez pozytywnego wpływu na proces kształtowania pojęć. Jeżeli nauczycie! nie dysponuje okazami naturalnymi to wtedy stosuje środki zastępcze: modele, mapy, schematy, obrazy, wykresy i diagramy.

B.    SLUCHO'vVE - do tych środków zaliczamy gramofony, radia i magnetofony, tzn. środki posiadające oczywiste walory dydaktyczne. Środki słuchowe np. na lekcjach muzyki stają się jednym z głównych narzędzi kształtowania kultury muzycznej- dzieci i młodzieży, przyczyniając się do-rozwoju'zainteresowania muzyki i śpiewem.

C.    WZROKOWO -SŁUCHOWE - oddziałują one.równocześnie r.a analizator wzroku i słuchu. Do tych środków zaliczamy:

•    film-■ dydaktyczny - przedstawia określone przedmioty.jtjawiska, wydarzenia i procesy w

postaci wyraźnych, powtarzanych.dowoiną liczbę razy sekwencje obrazów; ukazuje ruch: wykorzystuje dźwięk naturalny, cc warzy sza cy eksponować) zr. wydarzeniom, jak L narrację; operuje kolorem; eksponuje za pomocą obrazu i dźwięku wszystkie zagadnienia, których ukazanie, uczniom w inny sposób byłoby utrudnione lub niemożliwe; Nauczyciel może zaznajamiać uczniów z jego treścią wieie razy,-skupiać ich uwagę 'na. 'procesach najistotniejszych lub niedostępnych, w inny sposób, ukazywać przedmioty w zbliżeniach, ujmować ruch w tempie przyspieszonym lub zwolnionym,'-przedstawiać genezę"i rozwój określonych wydarzeń i procesów. *. .    . ‘    _

•• 'telewizia;' -' dydaktyczna - dzięki^: niej uczniowie mogą ^: bezpośrednio’ .pbsecwować najważniejsze wydarzenia krajowe i zagraniczne. Możemy wyróżnić telewizję otwartą (obejmuje stacje telewizyjne, które przeznaczają pewną liczbę godzin dziennie na transmisje programów szkolnych) oraz telewizję w obwodzie zamkniętym (służy realizacji programów dydaktycznych w obrębie jednej tylko szkoły lub zespołu szkół).

* podręczniki programowane, maszyny ' dydaktyczne, laboratoria językowe.    ' . ’

;• j    \ 1

•    naturalne okazy w naturalnym środowisku,.. .

•    naturalne okazy w sztucznym środowisku, • •    "

•    okazy spreparowane, '*■    i •

•    modele, obrazy, mapy,'•wykresy;

•    różnorakie urządzenia mechaniczne,-.elektryczne i elektroniczne, a więc projekty filmowe,

aparaty telewizyjne, komputery. •    ;    '    ‘ ,‘jj .    . j" r_;^?

Podział środków dydaktycznych’ wg E Fleminga (ze względu na roazaj bodźca Odbieranego):

•    wizualne: przeźrocza, foliogramy, '    _% •

Metoda sytuacyjna - służy wyrabianiu u uczniów umiejętności dokonywania analizy problemów składających się na sytuację trudną i podejmowania odpowiednich decyzji. Odnosi się do sytuacji fikcyjnych, ale prawdopodobnych.

Metoda inscenizacji - można nią obejmować stosunkowo duże gnipy uczniów oraz wykorzystywać do wychowania intelektualnego oraz emocjonalnego. Może ona przybierać różne formy, np. wcześniej przygotowanego dialogu lub dyskusji na określony temat.

„Fabrykapomysłów" - zachęca uczniów do wysuwania śmiałych pomysłów, formułowania hipotez nasuwających się zgodnie z zasadą „pierwsza myśl najlepsza" (do rozwiązywania problemów opartego na intuicji.

Możliwości tkwiące w różnorodnych metodach i formach organizacyjnych należy rozpatrywać w ścisłym powiązaniu z założonymi celami. Zawierają się one w sytuacjach życia szkolnego, które implikują różnorodne działania dydaktyczne zawarte w strategiach wielostronnego nauczania - uczenia się. Wielostronność kształcenia wyraża się w stosowaniu różnorodnych form pracy uczniów i domaga się szerokiego wprowadzenia pracy grupowej do procesów uczenia się przez przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie. Temu celowi służą metody kształcenia wielostronnego.

Jest to taki rodzaj nauczania, w którym według W. Okonia stosuje się "różnorodne metody i środki umożliwiające uczącym się zarówno przyswajanie gotowych wiadomości, jak i rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych, a zarazem przeżywanie treści naukowych, społecznych, moralnych i estetycznych oraz bezpośredni udział w przekształcaniu warunków otoczenia".

Kształcenie wielostronne, według Okonia, to kształcenie, które poprzez rozbudzenie i rozwinięcie zdolności poznawczych, motywacji i życia uczuciowego oraz zdolności do twórczej działalności praktycznej wpływa na rozwój harmonijnie ukształtowanej osobowości wychowanków.

Szkolnej praktyce edukacji całościowej odpowiada podział metod wynikający z koncepcji kształcenia wielostronnego: metody asocjacyjne (różne sposoby organizacji przyswajania przez uczniów gotowej wiedzy), problemowe (stosowanie metod poszukujących), praktyczne (uczenie się przez działanie ; działając dzieci uczą się projektowania, planowania, doboru narzędzi, posługiwania się nimi, podejmowania decyzji) i ekspresyjne (ukierunkowane na rozwój osobowości, zwłaszcza sfery emocjonalnej).

a sięrpfoblemóWego:¹

NA UCZANIE PROBLEMOWE - jego istotną cechą jest aktywność badacza-ucznia,pojawiajaca się w określonej sytuacji i zmuszająca go do stawiania sobie pytan-problemów, do formułowania hipotez i weryfikowania ich w toku operacji umysłowych i praktycznych. Proces dydaktyczny opiera się na samodzielnym dochodzeniu do wiedzy. Rozwiązywanie problemu stwarza warunki do strukturalnego ujmowania wiedzy o rzeczywistości. Sam problem który uczeń rozwiązuje jest struktura o niepełnych danych. Stałe odwoływanie się do struktury sprzyja nie tylko rozwiązaniu problemu, ale i trwałemu opanowaniu związanej z nim wiedz)'.

CECHY:

-    opiera się na uzyskiwaniu przez uczniów nowych wiadomości i sprawności za pośrednictwem rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych

-    w loku rozwiązywania problemu uczeń pokonuje wszelkie przeszkody jego aktywność i samodzielność osiąga tu wysoki poziom

-    tempo uczenia się jest zależne od ucznia lub od grupy uczniów, uczniowie słabsi zyskują dzięki pracy z grupa

-    większa aktywność uczniów sprzyja rozwojowi pozytywnych motywów i zmniejsza potrzebę formalnego sprawdzania osiągnięć

-    efekty nauczania są stosunkowo wysokie i trwałe .uczniowie łatwiej stosują wiadomości w nowych sytuacjach, a jednocześnie rozwijają swoje sprawności umysłowe i zdolności twórcze.

3 FAZY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU Utworzenie sytuacji problemowej

2. wytwarzanie pomysłów(hipotcz) rozwiązania

3. sprawdzanie rozwiązania połączone z usystematyzowaniem nabytych wiadomości

2