CCI00112

kowego mają prawo, na żądanie Bundesratu obowiązek, uczestniczyć w obradach i w każdej chwili należy im udzielić głosu.

3. Zgodnie z art. 50 ustawy zasadniczej Rada Związkowa jest organem, za pośrednictwem którego władze krajowe biorą udział w kształtowaniu woli federacji. Nie jest jednak organem w pełni uprawnionym, gdyż posiada tylko ograniczone uprawnienia ustawodawcze i ąuasi-administracyjne. Nie bierze udziału w pociąganiu do odpowiedzialności rządu. Skupienie w ręku Bundestagu funkcji

po części ustawodawczej i po części administracyjnej stanowi cechę charaktery-

• 18

styczną dla federacyjnej tradycji Niemiec.

Udział Rady Związkowej w ustawodawstwie, polegający na prawie inicjatywy ustawodawczej, wyrażania opinii w przedmiocie rządowego projektu ustawy oraz wyrażenia zgody na ustawy uchwalone przez parlament związkowy, został już wcześniej w tej pracy przedstawiony.

Według ustawy zasadniczej Bundesrat został wykluczony z udziału w wyborach prezydenta oraz tworzenia i obalania rządów (nie ma prawa zgłaszania wniosku o wotum nieufności). Rada Związkowa zachowała natomiast prawo postawienia prezydenta w stan oskarżenia (art. 61) oraz udziału w wyborze sędziów Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. W zakresie stosunków Bundesratu z rządem Konstytucja (art.53) nakłada na rząd obowiązek „bieżącego informowania Bundesratu o stanie spraw”, co pozwala wywierać Radzie Związkowej pewien wpływ na pracę i działalność rządu. Informacja nie oznacza jednak obowiązku konsultacji i Bundesrat jest wykluczony od rządzenia we właściwym tego słowa znaczeniu, tj. kierowania państwem. Może jednak wywierać nacisk na rząd pośrednio przez zajmowanie negatywnego stanowiska wobec pozycji rządu. W praktyce stosunki między rządem a Bundesratem uzależnione są od układu sił między partiami rządowymi a opozycją. Bundesrat wyposażony jest też w wyjątkowe dla drugiej izby prawo zatwierdzania rozporządzeń i przepisów administracyjnych rządu i ministrów. Konstytucja przewiduje znaczne rozszerzenie kompetencji ustawodawczych Bundesratu na wypadek ogłoszenia stanu wyższej konieczności ustawodawczej (art. 81), co wymaga m.in. zgody Bundesratu.

Władza wykonawcza należy do prezydenta i rządu. Pod wpływem doświadczeń Republiki Weimarskiej pozycja prezydenta w konstytucji bońskiej została znacznie osłabiona i przekształcona w rząd niemal całkowicie „dekoracyjno-protokolarny”. Przejawiało się to zarówno w zmianie mechanizmu jego powoływania, jak i w utracie wielu uprawnień. Obecnie prezydent ani w warunkach normalnych, ani w warunkach kryzysu politycznego nie może odgrywać poważniejszej roli. Jego pozycja jest w mechanizmie ustrojowym i życiu politycznym

^ls Podobny charakter miała Rada Związkowa w Konstytucji r. 1871 (aczkolwiek większy zakres uprawnień) i Rada Rzeszy (o mniejszych uprawnieniach) w Konstytucji weimarskiej. Zwraca na to uwagę K. Nowak, Zagadnienia..., s. 269.

118