CCI00134

jący kodeks zobowiązań czy obecnie kodeks postępowania administracyjnego), przy czym przepisy kodeksowe są usystematyzowane według pewnych założeń ogólnych i oparte na wspólnych zasadach przewodnich. Postuluje się. aby mimo formalnej równości kodeksu z innymi ustawami, jego unormowania miały charakter wiodący i rzutowały na inne ustawy w sposób szczególny, aby — jak to się obrazowo określa kodeks „rządził”, a nie tylko „panował". Praktyka bowiem minionego okresu, polegająca na normowaniu najważniejszych instytucji poza kodeksem, jest nie do naśladowania.

W kodeksie cywilnym nie została zrealizowana zasada zupełności. według której miałby on objąć wszystkie przepisy z. zakresu prawa cywilnego. Postulat zupełności jest nierealny. Prawo cywilne obejmuje tak szeroki zakres, że pomieszczenie wszystkich jego norm w kodeksie przyczyniłoby się raczej do zaciemnienia stanu prawnego, aniżeli do ułatwienia stosowania tych norm.

Podsumowując dotychczasowe spostrzeżenia, wypada stwierdzić, że na tle opisanego bogactwa norm cywilnoprawnych uwypukla się ze szczególną wyrazistością rola i znaczenie kodeksu cywilnego: polega ona nie tylko na tym, że zawiera on podstawowy trzon przepisów z tej gałęzi prawa, ale także na tym, że wyrażone w nim zasady będą ułatwiać stosowanie przepisów rozsianych po różnych aktach normatywnych, dając im wspólną podbudowę. Rolę wiodącą w stosunku do prawa cywilnego spełniać będą wszystkie przepisy kodeksu, a przede wszystkim przepisy części ogólnej (księga 1), przepisy ogólne o własności (księga II tytuł I) oraz przepisy tzw. części ogólnej zobowiązań (księga III tytuły I — X).

§ 3. ZWYCZAJE I PRAWO ZWYCZAJOWE

I. Przez pojęcie zwyczaju rozumie się stałą praktykę stosowaną przez daną społeczność (zwyczaje krajowe, lokalne, branżowe) albo nieco inaczej: jednakowe postępowanie w takich samych lub zbliżonych okolicznościach. Zwyczaj nie stanowi normy obowiązującej, a jest stosowany dlatego, że ułatwia określoną działalność; łatwiejsze jest np. zawarcie umowy według stosowanego już wzorca aniżeli układanie jej treści od nowa.

Poważniejszą rolę odgrywają w prawie cywilnym zwyczaje, na które powołują się liczne przepisy kodeksu cywilnego (por. np. z księgi I art. 56, 65 i 69. z księgi II art. 287 i 298. z księgi III art. 354, 385 i 394. z księgi IV art. 994 § I i art. 1039 § 3). Cechą charakterystyczną niektórych z tych przepisów jest to, że w grę wchodzą tylko „ustalone" zwyczaje; por. art. 56. 65 i 354. które zresztą mają najbardziej ogólny charakter, posługujące się ustalonymi zwyczajami jako jednym z elementów określających skutki czynności prawnej art. 56. zwyczajami służącymi do wykładni oświadczenia woli art. 65 i precyzującymi sposób wykonania zobowiązania — art. 354.

67