CCI00195

» lit

coce do stałego wzrostu kompetencji. Na pierwszoplanową pozycję prezyden-w amerykańskim systemie rządów rzutują sytuacje kryzysowe - trudności miczne i stany zagrożenia bezpieczeństwa narodowego oraz wojny. Wów-naród zwraca się do prezydenta jako jedynego organu, który zdolny jest do Jęcia natychmiastowej decyzji.¹⁷

W rozwoju pozycji prezydentury wyróżnić można trzy etapy. Pierwszemu eh odpowiada „koncepcja uprawnień konstytucyjnych” - hołdowało jej zość prezydentów piastujących tę funkcję w w. XIX. Starali się oni nie aczać poza uprawnienia formalne zapisane w konstytucji. Znacznemu fkszeniu uprawnień prezydenta służyła doktryna uznająca prezydenta za ce narodu”. Zgodnie z nią prezydent powinien czynić wszystko, czego doga się od niego naród, a jedyną granicą może być wyraźny zakaz konstytu-y. Wyznawcą tej teorii był T. Roosevelt. Najdalej idącą w kierunku zwięk-ych uprawnień prezydenta jest „koncepcja prerogatyw”, głosząca, że prezy-w sytuacji niezadowalającego działania Kongresu, może działać - przy nacji społecznej - samodzielnie.¹⁸ Częste w obecnym stuleciu kryzysy miczne i sytuacje konfliktów na arenie międzynarodowej spowodowały, współcześni nam prezydenci USA są zwolennikami najszerzej pojętych ich jrwnień. Należy stwierdzić, iż spotyka się to często z akceptacją społeczną, ccatą Kongresu i Sądu Najwyższego.

3. FUNKCJE PREZYDENTA

Zakres uprawnień prezydenta ma trojakie źródło - formalne, w postaci ela-zr.\ch przepisów konstytucyjnych, ustawodawstwa Kongresu i orzecznictwa craz bogatej praktyki ustrójodawczej. Wśród tak kreowanych funkcji można nić: przywództwo partii, pełnienie funkcji głowy państwa i naczelnego :cc> sił zbrojnych, promotora ustaw, kierownika administracji i polityki anicznej, lidera opinii publicznej.

Z chwilą wyboru na urząd prezydenta staje się on liderem swojej partii, ejętne posługiwanie się techniką przydzielania członkom własnej partii yści w postaci pewnych stanowisk, inicjowania wpłat z funduszu federalne-dla okręgów, z których pochodzą członkowie Kongresu z jego partii, zapew-prezydentowi odpowiednią dozę lojalności i niekiedy dyscypliny partyjnej, dochodzi do sytuacji, w której prezydent chce uzyskać przychylność Kon-Zależność prezydenta i jego partii jest dwustronna. Członkowie partii enckiej oczekują od prezydenta pomocy w zbieraniu funduszy wybor-nominowania na stanowiska centralne i lokalne, upowszechniania procami oraz jego forsowania w pracach legislacyjnych. Prezydent oczekuje

A. Pcdbielski, Odpowiedzialność prezydenta w systemie konstytucyjnym Stanów Zjeclno-ck. Wrocław 1975, s. 28.

Por. J. Tresolini, The American Constiutional Law, New York 1959 s. 247.

201