112
7. Oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego
Analiza mikroskopowa wykazuje, że kłaczki osadu czynnego mają wielkość od 50 do 100 |im. Charakteryzują się bardzo rozwiniętą powierzchnią ze środkiem najczęściej zabarwionym na brązowo lub beżowo i jasnymi strefami brzegowymi. Analiza chemiczna kłaczków osadu czynnego wykazała, iż ich jądro ma charakter nieorganiczny i stanowi na ogół 30-33%, część organiczna kłaczka stanowi natomiast 67-70%. Jądro kłaczka składa się głównie z glin (Si, Al, Fe), tlenków żelaza (Fe203) i fosforanów(V) wapnia. Gliny i tlenki żelaza pochodzą z cząstek gruntowych powierzchni ziemi zawartych w ściekach. Fosforany(V) wapnia powstają na granicy strefy tlenowej i beztlenowej. Zmiana biocenozy i dominacji pewnej grupy organizmów w komorze osadu czynnego następuje zawsze w zależności od zmiany obciążenia komory i wieku osadu, a organizmami wskaźnikowymi obecnymi w próbce osadu mogą być orzęski, wrotki i wiciowce.
Wiciowce dominują w populacji pierwotniaków, jeżeli komora osadu czynnego pracuje z wysokim obciążeniem (krótki wiek osadu). W takich układach obserwuje się wypływanie drobnych kłaczków osadu z osadnika wtórnego, co powoduje pogorszenie jakości ścieków oczyszczonych.
Orzęski dominują podczas znacznej obfitości bakterii zgrupowanych w dużych, dobrze sedymentujących kłaczkach. W układach, w których występuje wiele tych organizmów (normalny wiek osadu), obserwuje się zazwyczaj wysoką jakość oczyszczonych ścieków.
W warunkach niskiego obciążenia i długiego wieku osadu zaczynają dominować wrotki i nicienie. W większości procesów osadu czynnego ich obecność wskazuje na pogorszenie jakości ścieków oczyszczonych i przetleniony osad.
Rys. 7.2. Zmiana populacji organizmów wskaźnikowych w osadzie czynnym w zależności od wieku
i obciążenia osadu