144
8. Oczyszczanie ścieków w złożach biologicznych
ziemista, często w postaci ziarnistej. Objętość jej jest nieduża (0,5 kg na kg usuniętego BZT5), dobrze odwodnia się, nie zagniwa. Wadą tego typu złóż jest wysoki koszt inwestycyjny w przypadku oczyszczania większej ilości ścieków, plaga muszek z rodzaju Psy-choda (które wydostają się ze złóż w przerwach między zraszaniem) oraz duże stężenie azotanów(V) w odpływie.
Stosowanie większych obciążeń w złożach spłukiwanych (do 640 g BZT5/(m3-d)) daje również wysoki stopień oczyszczania ścieków (80-85% usunięcie BZT5). Wysokość warstwy czynnej złoża w tym przypadku może dochodzić do 4 m. Obciążenie powierzchni złoża wynosi 0,8 m3/(m2-h) i powoduje, iż na wypełnieniu występuje tylko cienka błona składająca się z drobnoustrojów. W złożach spłukiwanych nie zachodzą procesy auto-oksydacji błony i główna działalność drobnoustrojów jest wykorzystywana na mineralizację zanieczyszczeń zawartych w ściekach. Mikroflora złóż spłukiwanych jest mniej zróżnicowana niż w złożach konwencjonalnych; przeważają formy osiadłe pierwotniaków i grzybów oraz zooglealne formy bakterii, brak jest natomiast pierwotniaków wolnopływających i larw oraz robaków. Wypłukiwana błona jest znacznie uwodniona, łatwo zagniwająca, a jej ilość jest większa (0,6-0,8 kg/kg usuniętego BZT5). Warunkiem prawidłowej pracy złóż spłukiwanych jest utrzymanie znacznego obciążenia hydraulicznego, dlatego często stosuje się recyrkulację ścieków oczyszczonych.
Złoża wysoko obciążone ładunkiem zanieczyszczeń (od 640 do 1600 g BZT5/(m3-d)) pozwalają na uzyskanie 75-80% usunięcia BZT5. Wysokość warstwy czynnej złoża w tym przypadku może dochodzić do 6 m, Obciążenie powierzchni złoża z uwzględnieniem recyrkulacji wynosi 1,08-1,44 m3/(m2-h). Maksymalny ładunek, który może być usunięty na tego typu złożach wynosi 480-960 g BZT5/(m3-d).
Złoża wstępne (pierwszego stopnia) charakteryzują się tylko częściowym usunięciem zanieczyszczeń, pozostały ładunek zanieczyszczeń jest następnie usuwany bądź na dodatkowych złożach bądź w komorach napowietrzania osadu czynnego. Obciążenie substratowe tych złóż wynosi 1600—4800 g BZT5/(m3-d).
Wysokość złóż wieżowych przekracza 8 m, i znacznie przekracza ich średnicę - co najmniej w stosunku 6:1. Dzięki temu uzyskuje się wysokie obciążenie hydrauliczne złoża przy niezmiennym obciążeniu ładunkiem zanieczyszczeń. W złożach wieżowych na materiale wypełniającym rozwija się tylko cienka warstwa błony biologicznej. Cały dobowy przyrost błony biologicznej zostaje wypłukany.
Złoża te występują obecnie w formie złóż obrotowych tarczowych i taśmowych. Złoża tarczowe konstruowane są w formie tarcz zamontowanych na wspólnej osi poziomej. Tarcze zanurzają się w korycie i obracają zgodnie z kierunkiem przepływu ścieków przez koryto. Kierunek przepływu ścieków przez koryto może być również prostopadły do powierzchni tarcz. Podczas zanurzania następuje kontakt błony biologicznej ze ściekami, a podczas wynurzania natlenianie błony. Obecnie złoża tarczowe są wykonywane najczęściej z tworzyw sztucznych, pojedyncze tarcze mają średnicę do 4 m i długość wału