CCI2014052806

27.4 Prostaglandyny 1033

gują w micele. Taka warstwa podwójna stanowi efektywną barierę dla przejścia wody, jonów i innych polarnych składników do wewnątrz i na zewnątrz komórki.

2 7.2 Agregacja fosfolipidów ::: ■ :jną warstwę lipidową, Tworzy błony komórkowe

O CT

W

CH₂ — O — P — O — CH₂CH₂N(CH₃)₃

Sfmgomieliny stanowią drugą główną grupę fosfolipidów. Związki te, których szkielet stanowi sfingozyna lub podobna do niej dihydroksyamina, są składnikami błon komórek roślinnych i zwierzęcych. Szczególnie obficie występują w mózgu i tkankach nerwowych, gdzie są głównymi składnikami otoczki włókien nerwowych.

O

CH,OH

I

chnh₂

1

CHOH

I

CH=CH(CH₂)₁₂CH₃

sfingozyna

CH₂0—P—OCH₂CH₂N(CH₃)₃ 0-

CHNHCO(CH₂)₁₆-24CH₃

I

CHOH

I

CH=CH(CH₂)₁₂CH₃

sfingomiełina

27.4

Prostaglandyny

Ulf Svante von Euler

Ulf Svante von Euler (1905-1983); ur. w Sztokholmie w znanej rodzinie naukowców. Jego ojciec, Hans von Euler-Chelpin, w roku 1929 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii; dziadek,

Svante Arrhenius, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w roku 1903; a matka otrzymała doktorat z botaniki. Von Euler otrzymał stopień lekarza w Karolińska Institute w roku 1930 i pozostał w tej instytucji przez całą swą karierę zawodową (1930-1971).

W roku 1970 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za prace nad chemicznym przekazywaniem impulsów nerwowych.

Prostaglandyny to grupa lipidów o dwudziestu atomach węgla (C₂o), które zawierają pięcioczłonowy pierścień z dwoma długimi łańcuchami bocznymi. Wyizolowane zostały po raz pierwszy przez Ulfa von Eulera w Karolińska Institute w Szwecji, a ich właściwości chemiczne i struktura były intensywnie badane przez Sunę Bergstróma i Bengta Samuelssona. Nazwa prostaglandyny wywodzi się stąd, że po raz pierwszy te związki wyizolowano z prostaty baraniej, ale później wykazano ich obecność w małych ilościach we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych. Prostagłandyna E₃ (PGE₃) oraz prostaglandyna F_2a (PGF_2a) są ich typowymi przedstawicielami: