Chemia11

I.ll U kw.lNY |;ik IśWilS Węglowy C/y kr/.CIIIOWY , W I I"I ,' li | Hl'1 wiiislck i t 1111.111 in inn/r przyjmować ty I ko jedną wartościowi im nu wymagają podania w nazwie wartościowości lego pierwiastka. Mówimy więc na przykład II,(O, kwas węglowy.

Nazwy najhardziej popularnych kwasów brzmią w sposób następujący:

Nazwa według systemu Stocka

Il₍.ui) - kwas chlorowodorowy 11 .S, _K))    -    kwas    siarkowodorowy

I    ’N_(!K|) - kwas cyjanowodorowy UNO, - kwas azotowy(V)

II    ,P0₄    -    kwas    ortofosforowy(V)

I !Mn0₄ - kwas manganowy(VII)

IIC ’1()    -    kw'as    chlorowy(I)

HC10₂    -    kwas    chlorowy(III)

IIC'IO, - kwas chlorowy(V)

I IC10₄    -    kwas    chlorowy(VII)

I    I₂Cr0₄ - kwas chromowy(VI)

II    >Cr₂0₇ - kwas dichromowy(VI)

11 SiO, - kwas metakrzemowy

11 ,Si0₄    -    kwas    ortokrzemowy

11 ,BO, - kwas ortoborowy

Nazwa systematyczna

chlorek wodoru siarczek diwodoru cyjanek wodoru kwas trioksoazotowy(V) kwas tetraoksofosforowy(V) kwas tetraoksomanganowy(VII) kwas monooksochlorowy(I) kwas dioksochlorowy(lll) kwas trioksochlorowy(V) kwas tetraoksochlorowy(VII) kwas tetraoksochromowy(VI) kwas heptaoksodichromowy(VI) kwas trioksokrzemowy kwas tetraoksokrzemowy kwas trioksoborowy

Użyte powyżej oznaczenie (aq) to skrót łacińskiego słowa aqua, czyli „woda". Dzięki temu wiemy, że chodzi o wodny roztwór danego związku, a nie na przykład o ciekły chlorowodór, który nie ma właściwości kwasowych.

W wypadku kwasów, które występują w postaci dwu odmian różniących się liczbą atomów wodoru i tlenu w cząsteczce, w nazwie dodaje się przedrostek orto- dla kwasu bogatszego w wymienione atomy i meta- dla kwasu uboższego w te atomy, na przykład:

11 ,P()₄ - kwas ortofosforowy(V),

IIPO, - kwas metafosforowy(V).

1.9.2. Otrzymywanie kwasów

Kwasy tlenowe i beztlenowe otrzymuje się w odmienny sposób. Kwasy tlenowe w większości wypadków powstają w reakcjach bezwodników kwasowych z wodą zgodnie z poniższymi równaniami:

SO, + h₂o — h₂so₄

N_:0₅ + H₂0 —. 2 HNO,

P₄O_l(l + 6 H₂0 — 4 H,P0₄

>

W |uulnlMiyi li icakc|ai li nll/,ymil|c Me Ir. meliwalr kwasy, takie jak wcrlmw a/olowy (III). 'v uil owy (IV). li * Ii i il n aiychmiasl roz klailaji) się one do tlenków, / których powstały:

co₂ + n₂o . * 11,(0,

n₂o₃ + 11.0 ^ 2 UNO,

so₂ + h₂o h₂so₃

Ryc. 1.33. Gazowaną wodę mineralną można traktować jako roztwór H₂C0₃ o maksymalnym możliwym stężeniu.

n i .wiadczenie i Hi /\mywanie kwasu siarkowego(IV)

I.lkldl llW.IMIW

|ak II.(){),, UNO c/y II,SC),, nlo można przuclii) wyw.it: w olw.ii tych nac/ynlai li ponieważ m/ klada|t| się do lotnych tlenków

•n kolby stożkowej o pojemności 250 cni’ nalej około 30 cm³ wody •iI.ij parę kropli oranżu metylowego. Na łyżce do spalań umieść nieco kowanej siarki. Trzonek łyżki zamo-I orku, tak aby można było nim za-iliiwać kolbę po wprowadzeniu łyżki in Ir/a kolby. Zapal siarkę na łyżce |.|i»inicniu palnika i płonącą wprowadź • I • kolby, korkując szczelnie. Poczekaj, aż • mu n zgaśnie. Opisz wygląd powstają-ii ih nku siarki(IV) oraz zmianę zabar-11, nu roztworu oranżu po rozpuszczeniu nku w wodzie.

.    1, 14. Siarka spala się w powietrzu z wytworzeniem S0₂, który w kontakcie z wodą

, u/y I I SO,. Możemy to zaobserwować, dodając do wody odrobinę oranżu metylowego.

Kwasy beztlenowe powstają przez rozpuszczenie niektórych wodor-i ow niemetali w wodzie, na przykład:

HCl_gazowy + H₂0 — HCl₍._lt|) = kwas solny

W podobny sposób tworzy się pozostałe kwasy beztlenowe, takie jak 11Hi₍„_t), lll_(;it|) i H₂S_(aq). Najpierw jednak należy uzyskać gazowy wodo-i. k, na przykład na drodze bezpośredniej syntezy z pierwiastków:

II, + Cl₂ —► 2 HC1

11. + S - lis

I.