Sul >sl«11 k ' i i i lo I akii loi m;t materii, która ma masy. cię/ai i własną objętość. We wszystkich przemianach chemicznych obowiązuje prawo zacho-w;ini;i masy substancji, które tym przemianom ulegają. Substancje mają różne pochodzenie, obecnie coraz częściej stosuje się substancje przetworzone, syntetyczne i sztuczne. Niektóre właściwości pewnych substancji są cenne dla ludzi.
Pomiędzy mieszaninami a związkami chemicznymi istnieją różnice składu, budowy i właściwości. Związki chemiczne mają ściśle określony skład i nazwę, która je jednoznacznie opisuje. Mieszaniny natomiast mogą mieć skład dowolny i zawierać bardzo dużo składników. Mieszaniny spotykane w przyrodzie rozdziela się na składniki głównie metodami fizycznymi. Do najważniejszych należą: sączenie, odparowywanie i destylacja.
Każdą substancję chemicznie czystą cechuje zestaw właściwości fizycznych, które odróżniają ją od innych substancji. Najważniejsze właściwości są związane ze stanem skupienia - należą do nich temperatura topnienia i temperatura wrzenia oraz gęstość.
Pierwiastki dzielą się na metale i niemetale o różnych właściwościach fizycznych i chemicznych.
Najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem w górnych warstwach Ziemi jest tlen. Jako aktywny pierwiastek łącz}' się on z większością pozostałych pierwiastków, tworząc tlenki. Tlenki mogą powstawać także w innego rodzaju reakcjach chemicznych. Mają one dużą zdolność do ulegania rozmaitym reakcjom chemicznym oraz do łączenia się między sobą. I lenki, ze względu na ich reakcje z kwasami i zasadami, dzieli się na kwasowe, zasadowe, amfoteryczne i obojętne.
Wodorotlenki to związki zawierające grupy wodorotlenowe —OH. Niektóre wodorotlenki powstają w reakcjach bardzo aktywnych metali i ic h tlenków z wodą. Reagują z kwasami, tworząc sole.
Wodorotlenki można podzielić pod względem charakteru chemicznego na dwie grupy. Pierwsza, dość powszechna, to wodorotlenki zasadowe, druga natomiast to wodorotlenki amfoteryczne.
Kwasy to związki zawierające kationy wodorowe i aniony reszt kwasowych. Najczęściej otrzymuje się je w reakcjach tlenków niemetali z wodą. Reaguj:} z wodorotlenkami, tworząc sole. Reagują też z metalami, dając różne produkty reakcji, zależnie od użytego kwasu i metalu.
Sole są zbudowane z kationu (lub kationów) i reszt kwasowych. Można je uzyskać w kilku typach różnych reakcji pomiędzy kwasami, zasadami, solami i denkami.
Wśród soli wyróżniamy sole obojętne, wodorosole i hydroksosole. Wodorosolc tworzone są przez kwasy wieloprotonowe, a hydroksosole przez wodorotlenki wielohydroksylowe.
Stechiometria jest działem chemii zajmującym się ilościową interpretacją zjawisk che-micznych. Pozwala obliczać liczbę cząsteczek lub atomów biorących udział w reakcji oraz masę użytego substratu lub powstającego produktu. Dzięki niej możemy się posługiwać roztworami o określonych stężeniach.
W dziale tym poznacie takie pojęcia, jak liczba Avogadra, mol, masa molowa, objętość molowa czy stężenie molowe i procentowe. Będziecie też potrafili zastosować je podczas obliczania na pi/\Mad ilości powstającego związku. W życiu codziennym takie umiejętności pomogą wam pi /ygolowywać roztwory rozcieńczone lub oceniać, czy ilości substancji di k la i o w uh iii iijmI i»waniaeh są prawdopodobne.