Chemia10

*

W cząsteczce ((), atomowi węgla pi/ypisti|c .u hybrydyzację sp. Analiza struktury cząsteczki ('(), wykazuje wzbud/i me w atomie węgla i obecność dwóch wiązań Ji:

C = O^x V n ^ n

Obecność dwóch wiązań k sugeruje pozostawienie w atomie węgla a. 2 orbitali p bez hybrydyzacji:

₆C*: kr 202//

czyli powłoka walencyjna    _

przyjmie postać:    | f | | f | f | f~

2s    2p

te orbitale ulegną    te orbitale pozostaną

hybrydyzacji    niezhybrydyzowane

Kształt cząsteczki C0₂ jest wynikiem liniowego ułożenia orbitali zhy brydyzowanych wytwarzających z atomami tlenu wiązania a. Niezhybry dyzowane orbitale p wytwarzają z atomami tlenu wiązania 71. Z jednym atomem tlenu jedno wiązanie n wytwarza jeden orbital p, na przykład oi bitalp_x, a drugi orbital p, na przykład orbitalp_p wytwarza drugie wiązanie Tl z drugim atomem tlenu. Należy podkreślić, że te dwa sąsiadujące ze su bą wiązania Tl położone są na płaszczyznach prostopadłych do siebie.

/ 4

n

\

sp

4

płaszczyzna,
na której	oś, na której leże)
leży jeden	zhybrydyzowane
orbital p	orbitale atomu
tworzący	V węgla
wiązanie n
z atomem
tlenu	płaszczyzna, na której leży drugi

orbital p tworzący wiązanie jr z drugim atomem tlenu

"v ’■ ni h(>mat orbitali ulegają- Ryc. 5.39. Wzajemne usytuowanie wiązań <7 i n w cząsteczce C0₂ ■ v li liybrydyzacp sp w atomie C*

Z punktu widzenia geometrii cząsteczki istotne jest określenie hybrydy zacji jedynie centralnych atomów w cząsteczce. Dlatego w takich cząstce/ kadr. jak na przykład HNO,, określa się tylko sposób hybrydyzacji atomu azotu. W cząsteczce kwasu azotowego(V) hybrydyzacja sp¹ azotu narzuca reszcie kwasowej kształt plaski (mówiąc „kształt płaski”, mamy na myśli wzajemne położenie atomów tlenu i azotu). W tabeli 5.} zebrano kilka przykładów cząsteczek, w których atom centralny wykazuje hybrydyzację danego typu

typ hybrycly/nc|l	i .(lomcitrln cząstki	Przykłady związków
sp	liniowa	BeF, HCN CO,
sp^2	płaska trygonalna	bf3
		Gal3
		H2CO
sp^3	tetraedryczna	TiCI4
		CCI4
	/ i K	SiF4
	.....

I.it 5.3. Najprostsze przykłady hybrydyzacji orbitali

Polecenia kontrolne

I <)kreśl, czy mogą powstać wiązania o między:

;i) orbitalem sp oraz orbitalem sp,

b)    orbitalem sp ' oraz orbitalem p,

c)    orbitalem sp² oraz orbitalem sp \

' laki kształt przestrzenny mają cząsteczki:

;i) płaskie trygonalne, b) tetraedryczne.

Podaj po jednym przykładzie cząsteczki.

■ i osfor tworzy dwa fluorki: PF₃ i PF₅. Czym wytłumaczysz różną trwałość tych dwóch związków?

I Poszukaj w dostępnych źródłach, jaki kształt przestrzenny ma cząsteczka FI₂0₂, i oceń, czy jest ona polarna. Zastanów się, czy można było ocenić jej polarność, nie analizując struktury cząsteczki.

()kreśl kształt przestrzenny cząsteczek: H₂C==C=CH₂, NOCI, COCL

Budowa i ksztall o/.| stoczki warim ktl|;| |o| Własno ścl fizyczno i clion liczne

5. Przewidywanie własności związku na podstawie budowy jego cząsteczek

Na podstawie znajomości wzoru elektronowego i kształtu cząsteczek wiązku chemie n> po możemy w wielu wypadkach określić: polarność lego zwią/ku liw il»• i n aktywność oraz zdolność do uczestniczenia w lożnego i "d a 111 • I, | mI w aniaelt iniędzyc/ąslee/kowych