Chemia19

/ilolimśi': do dylu/|i cieczy w cieczy polega iu samorzut-nyin pi/oiiiios/-17,111111 :;i(; c/i| '.luc/ok jednej cloc/y w (jląb (liii(lk)j

Doswiadc/cnio lliiriowii liagmcnlów siec i

Zbuduj z. dostępnych materiałów fragmenly sieci: diameiilu, grabin chlorku sodu i metali.

Polecenia kontrolne

1.    Wyjaśnij pojęcia:

a)    kryształ molekularny,

b)    kryształ kowalencyjny,

c)    energia sieci.

2.    Jakiego typu kryształy będzie tworzyć zestalony tlen?

3.    Oceń, czy sadza może być traktowana jako odmiana alotropowa węgla

4.    Do celów zdobniczych stosuje się tak zwane „złoto listkowe” - jest tu bardzo cienko rozwalcowana warstewka złota. Wyjaśnij, jaka cecha metalu pozwala na uzyskiwanie cieniuteńkich złotych płatków.

5.    Cukier jest przykładem cząsteczki tworzącej kryształ molekularny Czy tworzy on kryształy twardsze od soli kuchennej? Odpowicd uzasadnij.

6.3. Właściwości cieczy

6.3.1. Charakterystyka cieczy

Substancje ciekłe różnią się od substancji stałych przede wszystkim brakiem trwałego kształtu - przyjmują kształt naczynia. Mają jednoK właściwą sobie objętość i gęstość. Obok cieczy ruchliwych, takich jak ;il kohol czy woda, znamy ciecze bardzo lepkie o małej ruchliwości, jak gh ccryna czy olej. W cieczach oddziaływania międzycząsteczkowe są slab sze niż w ciałach stałych, ale silniejsze niż w gazach. Cząsteczki cieczy podobnie jak cząsteczki gazu, znajdują się cały czas w charakterystycz nym ruchu, czyli posiadają pewną energię kinetyczną, tym wyższą, im wyższa jest temperatura cieczy (cząsteczki w ogrzanych cieczach poru szają się szybciej). Ponieważ cząsteczki cieczy są gęsto upakowane, pod czas poruszania się ulegają ciągłym zderzeniom.

Z ruchem cząsteczek i jego ograniczeniem ze strony sił międzyczu stoczkowych związana jest zdolność do dyfuzji cieczy w cieczy, a także zależność gęstości cieczy' od temperatury. Wraz z podwyższaniem tern peralury cząsteczki poruszają się coraz szybciej dzięki wzrostowi ich energii kinetycznej. Powoduje to „rozsunięcie się” cząsteczek, którym coraz łatwiej jest zrywać wiązania międzycząsteczkowe. W makroskopo wym obrazie cieczy obserwujemy takie zjawisko jako zmniejszanie gę slosei cieczy.

Oośwladc/millt

lindanie ro/s/.ei /alnosci cieplnej cieczy

Przygotuj i identyczne cylindry miarowe o pojemności 10 cm'. Nalej do nich kolejno po 5 cm' wody, czterochlorku węgla (CC1₄) i etanolu i ,1 l_s()l 1). lak przygotowane cylindry zakorkuj i wstaw jednocześnie do d iżej zlewki z gorącą wodą na mniej więcej 2 minuty. Następnie oceń, w którym cylindrze nastąpił największy wzrost wysokości słupka cieczy. ( ym możesz wyjaśnić to zjawisko?

Rozszerzalność cieplna jest różna dla różnych cieczy, gdyż zależy od •.i i v oddziaływania między cząsteczkami. Małą rozszerzalność cieplną wykazuje woda, ponieważ jej strukturę wewnętrzną porządkują silne w i ąza n i a wo dor owe.

Oprócz sił międzycząsteczkowych pewien wpływ na ruchliwość czą-,loczek wewnątrz cieczy ma ich kształt. Najłatwiej przemieszczają się względem siebie cząsteczki o kształtach kulistych, trudniej wydłużone, .i najtrudniej cząsteczki o nieregularnym kształcie. Tak więc cząsteczki duże o nieregularnym kształcie wykazują jako ciecz dużą lepkość. To / ego powodu lepkość oleju jadalnego (cieczy zbudowanej z wyjątkowo dużych cząsteczek) jest wysoka. Lepkość cieczy powiększa także obecni iść wiązań wodorowych.

Cechami charakterystycznymi cieczy są temperatury krzepnięcia i wrzenia. Ważną własnością cieczy jest również zdolność do rozpuszczania różnego rodzaju ciał stałych, ciekłych i gazowych.

Doświadczenie

lindanie dyfuzji w cieczach

Nalej na dno probówki nasyconego roztworu siarczanu(VI) niklu(II) NiS0₄, a następnie ostrożnie dolej na jego powierzchnię czystej wody. ()bserwuj uważnie granicę obu cieczy.

6.3.2. Zmiany stanu skupienia cieczy

O tym, czy dana substancja w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem normalnym jest cieczą, gazem czy ciałem stałym, decyduje w du-ym stopniu stosunek energii kinetycznej jej cząsteczek do energii icldziaływań między nimi. Jeżeli energia kinetyczna uzyskana w tej temperaturze jest dużo mniejsza od energii wiązań międzycząsteczkowych, dana substancja pozostaje ciałem stałym. Jeśli natomiast siły oddziaływań międzycząsteczkowych są dużo słabsze od energii kinetycznej cząsteczki, subslam ja pozostaje gazem.

Można w i», i pewnym uproszczeniem powiedzieć, że w cieczach siły od d/i.dywan mad ■ aslei I,owych i energia kinetyczna nie są /byl duże.