Chemia26

k/.plnc/kt my (11,1 '.kl.lil.i '.In / c/gr.ci hydro fllowo| I c/grtci hydmlobowuj D/lgki takiej slmkturzo mydło posiada właściwości c/y:;/(7i|ce.

1’iocos emulga-c|i tłuszczu polega na rozdzieleniu go na niewielkie kropelki.

Wl,lmu)‘,i I » IMIllp.iljl)('t lliyill.l w i i iii, I 'ilili i" i |t'go i/ąslei /I Kii/ilc mydło skini lii ,ię / c/.ęsci im pi dni ie | im ,m< | liyrli olohmi i i c/.ęsci |)olnmi'|, iin/ywiiiu | hydroli Iową

( 11( 11 ( IK 11 (II ( 11 ( 11,( 11,( 11 ( 11 ( 11 < 11 ( II ( 11 ( 11 ( 11 ( 11 C X K )N i

część hydrofobowa    (/• ■

hydrofilo i

Cząsteczki mydlą rozpuszczone w roztworze zawierającym Ilu grupują się w len sposób, że ich niepolarne fragmenty (hydrolobow i zwrócone są w stronę grudki tłuszczu i zagłębiają się w niej. Polni m części cząsteczek mydła (hydrofilowe) pozostają natomiast na zewu.u warstwy tłuszczu, kontaktując się bezpośrednio z wodą (ryc. 3. i W czasie próby wymieszania takiego układu części polarne, otaczapm ■ grudki tłuszczu, uniemożliwiają im łączenie się w większe grupy. ( V* i hydrofilowe mydła działają więc jak izolatory zapobiegające łączeniu i, tłuszczu w większe skupiska.

Ryc. 3.32. Grudki tłuszczu są emulgowane za pomocą mydła. Cząsteczki mydła ustawi,i ją się wokół kropli tłuszczu w ten sposób, że ich niepolarne fragmenty są zagłębi n< w tłuszczu, a polarne grupy karboksylowe pozostają w wodzie.

Ryc. 3.33. Badanie odczynu mydła. Mydl.) w wodzie ulegają procesowi hydrolizy, w wyniku której odczyn roztworu st.i|o się zasadowy.

Właściwości czyszczące mydeł są osłabiane prze, ich skłonność do ulegania w wodzie hydrolizie z \vv tworzeniem odczynu zasadowego (ryc. 3.33), wytrąca nie się osadu nierozpuszczalnych soli w wodzie twai dej (czyli zawierającej sole wapnia lub magnezu) om ■ zanik zdolności do wytwarzania piany w roztworm li kwaśnych. Z tego powodu do mycia i prania córa częściej używa się detergentów. Detergenty są zwi.i zkami o budowie podobnej do mydeł, czyli zawienija część hydrofilową i część hydrofobową. I )o pows/ech

1/4

V> S(),Na

nil '.|| I I KU .11 IN I ll i li I < i .ul.- lilii I ■ ■ I • I U || IV I I’. w .1.1 IW i II- I li I’ i ll || Uli I

wvdi, llinjąiv c/ąslcc I i 11 l nil Im i

Ki

I

II ('

K.

gdzie K, i R, si) podstawnikami o sumarycznej długości łańcucha węglowe ulorowego od 10 do 14 atomów węgla:

( ll_r C l 1₂—CH₂—CH₂—CH₂—CH₂—CH₂—CH₂—CH_:—CH

CH₂

__CH,

część hydrofobowa

I .ańcuchy węglowodorowe powinny być nierozgałęzione, gdyż wtedy l. 11 w i ej ulegają biodegradacji.

Polecenia kontrolne

I Podaj wzory strukturalne następujących estrów:

a)    maślan etylu,    c) propionian metylu,

b)    mrówczan fenylu, d) benzoesan fenylu.

' Wypisz wszystkie izomery octanu etylu, będące kwasami karboksylowymi lub ich pochodnymi.

i Napisz równania reakcji:

a)    estryfikacji kwasu mrówkowego metanolem,

b)    zobojętniania kwasu octowego wodorotlenkiem potasu,

c)    zmydlania tripalmitynianu glicerolu wodorotlenkiem sodu.

I Korzystając z dostępnych źródei informacji, dowiedz się, jaką grupą związków są detergenty. Jak sądzisz, czy „mydło w płynie” należy do mydeł? Odpowiedź uzasadnij.

• Wyjaśnij pojęcia:

a) ester,    c) mydło.

b) tłuszcz,    d) twarda woda.

(). Napisz równanie reakcji tworzenia laktonu przez kwas 4-hydroksypcn-tanowy. Czy laktony ulegają reakcji hydrolizy? Odpowiedź uzasadnij.

1 l iczbą zmydlenia nazywamy liczbę miligramów KOH potrzebną do /mydlenia 1 g lluszczu. Oblicz liczbę zmydlenia tristearynianu glicerolu.

S. Liczbą jodową nazywamy liczbę miligramów I₂ reagującą ze lób g lluszczu. Oblicz liczbę jodową triolcininmi glicerolu.

0

t

-S () Na¹

1

O

< /i)U

hydrnlilnWii

I /!>