Chemia27

Kwas salicylowy

Kwns salicylowy jest kwasem aromalyc u\m o w/oi /»■

COOII

Otrzymuje się go podczas działania dwutlenkiem węgla na fenol,m

Obecność dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce kwasu salicylowi m pozwala mu tworzyć estry dwojakiego rodzaju:

V^OCH3

CO OH

+ CH3OH

kwas salicylowy

+ HOH

metanol

kwas salicylowy    kwas octowy    kwas acetylosalicylowy

^ (aspiryna;

Salicylan metylu jest estrem o dość silnym aromacie i w związku z tym wykorzystuje się go w przemyśle perfumeryjnym, wchodzi on tak. ' w skład maści rozgrzewających. Kwas acetylosalicylowy jest estrem pi,1 wie pozbawionym zapachu, stosowanym jako środek przeciwzapaln i przeciwgorączkowy (popularna aspiryna).

Polecenia kontrolne

1.    Wyjaśnij, w jaki sposób w warunkach laboratoryjnych można oii/\ mać kwas szczawiowy.

2.    Napisz reakcję powstawania kwasu mlekowego w warunkach nulu ralnych.

ł Wyjaśnij, w jaki sposób olr/yniyw.iny jest kwas winowy

5.2. Cukry

!».2.1. Struktura cząstiM;/ok uikińw prostych

( ukiy sij związkami /alic/anymi <l" związków wielofunkcyjnych, gdyż w swojej slruklurze nuiji) dwie grupy funkcyjne: grupę aldehydowi) lob ketonowi) oraz liczne grupy hydroksylowe.

(*n kry maj i) ogromne znaczenie w przyrodzie, gdyż biorą udział w przemianach biochemicznych i są ważnym składnikiem pożywienia i ivc. 5.2). Wśród cukrów wyróżnia'się cukry proste, dwucukry (skladają-i e się z dwóch odpowiednio połączonych cukrów prostych) oraz oligosn-> liarydy (zbudowane z paru cząsteczek cukrów prostych połączonych ze obą). Bardzo ważną grupę stanowią cukry wielkocząsteczkowe, tak w.me polisacharydy. Sa tO Ogromne łańcuchy pnłarynnyr.h -/o sobą c/.a-leczck tego samego cukru prostego. Najważniejszym cukrem budu-ląeym polisacharydy jest glukoza. W tym podrozdziale omówimy budowę i właściwości kilku najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie i u krów.

lty<. 5.2. Produkty zawierające cukry

Zależnie od położenia w cząsteczce grupy karbonylowcj, cukry proste

dzielimy na aldozy (grupa    położona jest na końcu łańcucha) i ke-

lozy (grupa ^C=0 położona jest w środku cząsteczki). Ze względu na

długość łańcucha węglowego cukry proste można podzielić na tetrozy, pen łozy, heksozy itd.

W przyrodzie najbardziej rozpowszechnione są cukry proste należące do pentoz i heksoz: lybo/a która jest aldopcntoz.ą, glukoza czyli al doheksoza, i fruktoza e/.yji ketohekso/a, choć spotyka się leż cukry o innej długości łanem ha

Cukiy d/lollmy mii cukiy pmstfl, dlsachaiydy, oligosaohaiydy i polisiicliiiiydy

Cukry prosto dzielimy na al dozy i keto/y (jeśli bierzemy pod uwagi; po łożenie grupy karbonylowel)

Do najbard/iu) rozpowszech nionych cukt<jw w pi/ymd/ii! nale/ii glukoza. Iruklozii oni/ lybo/a