cd. tab. 5.5.
Miejsce powstawania |
Hormon oraz jego synonimy |
Struktura (jeżeli jest peptydem, to w nawiasie podano liczbę aminokwasów) |
Tkanki płodowe, nowo- |
transformujący czynnik wzrostu |
peptydy: |
tworowe |
(TGF: transforming growth |
oc-TGF (50) |
factor) |
P-TGF (112) | |
Nowotwory |
angiogenina |
peptyd (123) |
Liczne tkanki |
prostaglandyny (PGs) |
eikozanoidy |
prostacyklina (PGI2) |
eikozanoid | |
tromboksany (TX) |
eikozanoidy | |
leukotrieny (LTs) |
eikozanoidy (aminolipidy) |
1 Ceruleina (dekapeptyd wyosobniony ze skóry żab) wykazuje niemal identyczne działanie biologiczne i ma podobną sekwencję aminokwasową.
2 Wszystkie rodzaje gastryn istnieją jako gastryna I i gastryna II; w postaci II niektóre aminokwasy (przede wszystkim tyrozyna) występują jako estry siarczanowe.
3 GIP był określany jako enterogastron.
| Analogiczną aktywność biologiczną wykazuje bombezyna (peptyd złożony z 14 aminokwasów), wyosobniona ze skóry żab.
5 p-Urogastron jest u człowieka prawdopodobnie identyczny z EGF.
I tak np. prawidłowy wzrost zależy nie tylko od hormonu wzrostu i somatomedyny C (IGF-1), ale także od odpowiedniego stężenia insuliny, hormonów gruczołu tarczowego, hormonów nadnerczy i hormonów płciowych. Podobnie utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi wymaga nie tylko obecności hormonu gruczołów przytarczycznych i kalcytriolu, lecz również prawidłowych stosunków gospodarki wodno-elektrolitowej oraz właściwego stężenia hormonów gruczołu tarczowego i hormonów kory nadnerczy.
Biosynteza hormonów peptydowych
Hormony pcptydowe są syntetyzowane na rybosomach siateczki śródplazmatycznej i „pakowane” w aparacie Golgiego do pęcherzyków wydzielniczych. Podobnie jak w przypadku enzymów, synteza hormonów peptydowych przebiega jako synteza prohormonu, który jest nieaktywnym prekursorem hormonalnym. Prohormon może z kolei pochodzić z jeszcze większej cząsteczki pre-prohormonu. Sekwencje sygnalne, obecne w cząsteczce pre-prohormonu, mają nie tylko znaczenie w samym procesie syntezy białkowej, ale spełniają też prawdopodobnie pewną rolę w procesie wydzielania substancji hormonalnych przez błonę komórkową. Szybki postęp wiedzy w tej dziedzinie wiąże się z zastosowaniem techniki rekombinacji DNA do badań nad biosyntezą hormonów peptydowych. W latach niedawnych wyjaśniono strukturę wielu genów odpowiedzialnych za syntezę tych hormonów, a także w licznych przypadkach uzyskano odpowiedni swoisty informacyjny (matrycowy) kwas rybonukleinowy, spełniający funkcję przenośnika informacji genetycznej. Zaawansowane są również badania nad analizą regulacji ekspresji tych genów w tkankach, niekiedy odległych od miejsca (np. podwzgórza czy przysadki), z którym tradycyjnie wiążemy tworzenie określonego hormonu. Prohormon względnie pre-prohormon są też rodzajem magazynu, z którego mogą być doraźnie uwalniane aktywne substancje hormonalne.
156