0000034 2

56 KINEZYTERAPIA

Tab 4. Podział badania przedmiotowego oraz jego główne składowe

Badanie przedmiotowe	miejscowe	ogólne
statyczne	-    pomiary linijne (długości i obwody kończyn) -    badanie części recepcyjnej OUN	- ocena postawy ciała
dynamiczne	-    badanie zakresu ruchomości -    ocena siły mięśniowej -    testy czynnościowe	-    analiza chodu -    badanie funkcji chwytnej w obrębie kończyny górnej -    testy funkcjonalne (stopień samodzielności badanego)

• badania dodatkowe - wykorzystujące skomplikowaną, dokładną aparaturę (m.in: rentgenodiagnostyka z tomografią komputerową, rezonans magnetyczny i spektoskropia. scyntygrafia statyczna i dynamiczna, ultrasonografia, elektrokardiografia, clcktromiografia, elektroencefalografia). Obecnie w znaczącej części działów medycyny - za przykład mogą tu posłużyć chociażby: endokrynologia, ncfrologia. immunologia czy embriologia - badania dodatkowe przejmują funkcję podstawową. Bez ich wykonania omal niemożliwe staje się określenie przyczyny dysfunkcji. Wyżej wymienione badania są bardzo ważne diagnostycznie w wielu schorzeniach i dziedzinach medycyny, ale stanowią wyłączną domenę badania lekarskiego i dane na lemat ich wyników fizjoterapeuta powinien otrzymywać od lekarza. Natomiast w diagnostyce kinczytcrapcutyczncj badania dodatkowe ciągle jeszcze, ze szkodą dla jakości diagnozy, mają znaczenie zdecydowanie uzupełniające.

Prawidłowo przeprowadzone badanie stanowi podstawę dla prognozy (określenie celów usprawniania) oraz pośrednio determinuje dobór zastosowanych środków terapeutycznych (ordynacja). Powtórne badanie przeprowadzone tymi samymi metodami umożliwia kontrolę efektów procesu leczniczego. Dla realizacji powyższych niezwykle ważnych zadań konieczna jest właściwa dokumentacja, do której w praktyce kinezyterapeutycznej przywiązuje się niestety za mało uwagi¹, ².

WYWIAD

Badanie podmiolowc można podzielić na 3 części:

•    w\\viad personalny - zebranie podstawowych informacji o pacjencie: imię, nazwisko, wiek*, stan cywilny, adres zamieszkania, wykształcenie, zawód, przebyte choroby i urazy ciała, zabiegi operacyjne, choroby dziedziczne, obecnie przyjmowane leki;

•    wywiad dotyczący aktualnej choroby - m.in. uzyskanie wiadomości o: czasie i okolicznościach, w których wystąpiły objawy bólowe, ich nasileniu i charakterze**, rejonie odczuwania dolegliwości w momencie wystąpienia objawów oraz w czasie zbierania wywiadu, porównanie z poprzednimi incydentami, jeśli takowe już występowały oraz subiektywną interpretację objawów dokonaną przez pacjenta. W zależności od rodzaju dysfunkcji i jej umiejscowienia wywiad wzbogaca się o pytania specyficzne dla danej sytuacji (bóle stawów, mięśni, kości, ograniczenie zakresu ruchów' czynnych i/lub biernych, osłabienie siły mięśniowej, okresy zaostrzeń i remisji w dysfunkcjach narządu ruchu; zaburzenia czucia, niedowłady lub porażenia, omdlenia, zamroczenia, bóle głowy, bezsenność w schorzeniach neurologicznych; „chromanie przestankowe”, duszność, sinica, obrzęki, uderzenia ciepła, bóle w okolicy serca lub kończyny górnej w dysfunkcjach układu krążenia; kaszel, odkrztuszanie, ilość i charakter wydzieliny w chorobach pulmonologicznych; łaknienie, pragnienie, nudności, wymioty, oddawanie moczu i kału w zaburzeniach funkcji układu trawiennego)

•    wywiad socjalny (sposoby utrzymania, warunki mieszkaniowe, osoby pomagające).

Należy jeszcze raz podkreślić, że większość wyżej wymienionych pytań odnosi się do okresu ostrego choroby i informacje te fizjoterapeuta uzyskuje od lekarza prowadzącego.

Czynnik wieku jest jednym z ważniejszych w ustalaniu możliwych do wykorzystania środków tcrapcutycz-n\ch W pierwszym okresie (noworodek i niemowlę) praktycznie posłużyć można się jedynie biernymi lub odruchowymi formami ruchu. Okresy następne (wiek pomcmowłęcy i przedszkolny) to wykorzystywanie różnorodnych zabaw; lokomocyjnych. równoważnych, naśladowczych, konstrukcyjnych oraz pierwszych form 'zeroko rozumianej rekreacji ruchowej (nauka pływania, jazda na rowerze czy na nartach). Okresy: szkolny, pokwitjnia. młodzieńczy i dojrzałości zezwalają na zastosowanie całej gamy środków usprawniających Pewne ograniczenia napotyka rehabilitacja osób w wieku starzenia się (powyżej <>0 roku życia). W tym miej* należałoby wyjaśnić, żc nie zawsze kryterium chronologiczne zgadza sic z kryterium biologicznym Zmniejszenie pojemności wyrzutowej i minutowej serca, objętości życiowej płuc i pułapu tlenowego, mass mięśniowej, gęstości tkanki kostnej, wytrzymałości ap.iratu więzadłowo-torcbkowcgo; zwiększenie procentu* ^w«j ilości tkanki tłuszczowej, pojemności powietrza zalegającego w płucach, spoczynkowej częstości skurczów serca, zaburzenia równowagi, koordynacji ruchowej to przykłady zmian inwolucyjnych, które zależnie od stopnia aktywności osoby badanej wystąpić mogą wcześniej lub później od umownej granicy okresu dojrzałości i Marzenia.

Jednym z najbardziej popularnych sposobów oceny nasilenia dolegliwości bólowych jest skala 11 -stopniowa, gdzie 0 oznacza brak jakichkolwiek objawów bólowych zaś 10 oznacza ból maksymalny, nic do wytrzymania. Osoba badana może również przedstawić natężenie bólu na specjalnej skali graficznej.

1

Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych (1974). PZWL, Warszawa.

2

Kokot Kr. (red.) Choroby wewnętrzne (1991) PZWL. Warszawa.