choroszy0

30

tolerancja samego wymiaru. Na przykład odległość osi wrzeciona i osi konika od prowadnic tokarki może być wykonana z dokładnością rządu nawet milimetrów, podczas gdy odchyłka współosiowości wrzeciona i konika musi być zawarta w granicach co najwyżej kilkunastu mikrometrów. Podobnie w łożyskach tocznych tolerancje średnic wałeczków oraz kulek mogą być znacznie większe niż tolerancje ich kształtu. Rezygnując wówczas z zamienności, można, pomimo dużych tolerancji wymiarowych, w drodze tzw. selekcji wymiarowej, dobrać właściwe kulki lub wałeczki do danych pierścieni łożyskowych i w ten sposób zapewnić prawidłowe luzy w łożysku. Nie jest to natomiast możliwe, gdy w grę wchodzi duża tolerancja kształtu wałeczków lub kulek.

2.2. PROGRAM PRODUKCYJNY

Program produkcyjny, zwany też wielkością produkcji, jest to liczba przedmiotów, maszyn lub urządzeń, jaką zakład ma wykonać w ciągu określonego czasu. Wielkość programu produkcyjnego jest jednym z decydujących czynników wpływających na wybór procesu technologicznego. Decyduje bowiem zarówno o szczegółowości samego opracowania, jak i o doborze środków produkcji oraz metod i sposobów realizacji procesu technologicznego.

W zależności od wielkości produkcji rozróżniamy trzy zasadnicze rodzaje produkcji: jednostkową, seryjną i masową.

1. Produkcja jednostkowa - wytwarzanie bardzo małej liczby wyrobów, przy czym wyroby te się nie powtarzają lub mogą się powtarzać w czasie nieokreślonym. Ma zastosowanie przede wszystkim w budowie maszyn i urządzeń ciężkich, o dużych rozmiarach, takich jak ciężkie obrabiarki, duże turbozespoły, silniki spalinowe dużej mocy itp. Produkcja w oddziałach doświadczalnych prototypowych, remontowych oraz w małych i średnich narzędziowniach ma zazwyczaj również charakter jednostkowy. Najważniejsze cechy produkcji jednostkowej są następujące:

•    stosowanie obrabiarek uniwersalnych, urządzeń ogólnego przeznaczenia i narzędzi przede wszystkim znormalizowanych,

•    powszechne występowanie trasowania, a stosowanie przyrządów i uchwytów specjalnych tylko wtedy, gdy bez nich nie można wykonać operacji,

•    wykonywanie na jednej obrabiarce wielu operacji, a często i całej obróbki przedmiotu,

•    zatrudnienie wysoko wykwalifikowanych robotników do obsługi obrabiarek i na stanowiskach ślusarskich,

•    ustawienie stanowisk pracy w układzie rodzajowym, tzn. oddzielnie tokarki, frezarki, wiertarki, szlifierki itp. (rys. 2.25).

Zaletą stosowanego tu rodzajowego układu stanowisk pracy jest duża jego elastyczność, pozwalająca na szybką i łatwą zmianę produkowanego wyrobu. Ujemną stroną jest natomiast wydłużona droga transportu przedmiotów obrabianych, przerywana wielokrotnie międzyoperacyjnym składowaniem i oczekiwaniem na wykonanie dalszych operacji oraz związana z tym konieczność wygospodarowania stosunkowo dużej powierzchni do ich magazynowania.