skanuj0046 (51)

w tym wypadku na rękę lewą. Czynność pisania wyćwiczona przy użyciu ręki prawej może być wykonana lewą ręką bez uprzedniego ćwiczenia (i odwrotnie). To stwierdzenie o możności wykonania określonej czynności obiema rękami nie oznacza, że jest ona wykonywana za pomocą jednej i drugiej ręki z jednakową precyzją i w tym samym tempie. Chodzi tu o możliwość wykonania czynności bez żadnego uprzedniego ćwiczenia. Ruchy naszej ręki lewej przy pisaniu (jakkolwiek nieporadne) są jakościowo różne od ruchów ręki osoby nie umiejącej w ogóle pisać.

Przeprowadzane badania laboratoryjne dotyczą różnych typów transferu, jak np. wpływ uczenia się jednego materiału na inny, wpływ rozwiązywania jednego zadania na inne itp. W badaniu nad transferem stosuje się zwykle dwie grupy równoważne. Schemat badania jest następujący:

Grupa eksperymentalna.    Uczy się zadania A Uczy się zadania B

Grupa kontrolna    ------Uczy się zadania B

Jeśli istnieje pozytywny transfer zadania A na zadanie B, grupa eksperymentalna (szybciej, dokładniej) opanowuje zadanie B niz grupa kontrolna, która w ogóle nie uczyła się zadania A. Z kolei transfer negatywny, przejawi się w gorszym przyswojeniu zadania B przez grupę eksperymentalną w porównaniu z grupą kontrolną. Zerowy transfer wystąpi wtedy, gdy obie grupy wykonają jednakowo zadanie B. Czynnikiem istotnym jest tu podobieństwo między zadaniami A i B. Omawiamy to zagadnienie dalej.

Istnieją pewne analogie między transferem negatywnym a interferencją proaktywną (por. rozdział o pamięci s. 19), jak też między transferem pozytywnym a zjawiskiem generalizacji bodźca i reakcji. Nieprzypadkowa jest jednak trójczłonowa relacja w schemacie interferencji pro-aktywnej w porównaniu z dwuczłonową relacją dla transferu. Interferencja, czyli hamowanie proaktywne, dotyczy procesu przechowania, wyjaśnia pewien aspekt zapominania, chodzi tu o to, jak uprzednio wyuczone zadanie A wpływało na pamiętanie (przechowanie) później wyuczonego zadania B. (Uczenie się A, Uczenie się B, Przypominanie B). Transfer odnosi się do samego procesu uczenia się (zapamiętywania, wykonywania) zadania B w wyniku uprzednio przyswojonego zadania A. Są to procesy niewątpliwie powiązane ze sobą, ale nietożsame.

Pojęcie generalizacji bodźca i generalizacji reakcji wiąże się także z pojęciem transferu. Ściślej, generalizacja reakcji jest pewnym rodzajem transferu, takim, przy którym podobieństwo między dwiema reakcjami — pierwotną i zgeneralizowaną — da się określić według jakiejś skali tego podobieństwa. Bardziej złożone przykłady transferu nie mieszczą się już w schemacie generalizacji reakcji.

Wyróżnia się transfer specyficzny, odnoszący się do określonej czynności, która zostaje przeniesiona, \ transfer niespecyficzny, kiedy przeniesiona jest dyspozycja do pewnego typu zachowań lub ogólna zasada postępowania.

144