37129 skanuj0023 (144)

; jwagi na uze pisania >isania liter. »\ ~a i stała, pływom

może być : zanizmu, ■ « bodźce

■ 917, por.

, tecnnikę:

= 'rpnie po . sarnięta ic z o n e j.

> _ oraz od

ć* długo Brie. Od-_ acji za-c za^raz po r ona (co rocnienia “na czyn-es złapał > jkarany, oho domu, r orocesie w czasie ~agrody z .mności, ptolwiek, ledynym u^r <anie >c w ego i Koe in-i sdowo-;"3czme

ziboe. ze

DC Z 3-

nym pokarmem (choćby spożycie to miało miejsce kilka godzin wcześniej) i następnie unika tego pokarmu.

Inaczej sprawa ta wygląda wtedy, gdy do procesów automatycznych dołączają się u człowieka procesy świadomej regulacji zachowania, wówczas dzięki rozumieniu przezeń zachodzących tu zależności możemy odraczać wzmocnienia w dość znacznych granicach.

Rola kary w uczeniu się

Większość badaczy uczenia się jest zgodna co do tego, że koniecznym warunkiem wyuczenia się jakiejś reakcji jest wzmocnienie pozytywne przez zaspokojenie, czyli redukcję jakiejś potrzeby organizmu. Poglądy na rolę kary w uczeniu się są różne. Kara nie redukuje przecież danej potrzeby. Powstaje więc problem rzeczywistego działania kary. Czy niewykonanie karanej reakcji świadczy o jej rzeczywistym zniknięciu? W specjalnie zaplanowanych eksperymentach (Estes, 1 944) stwierdzono, że kara nie znosi reakcji, a tylko ją przytłumia; po zaprzestaniu stosowania kary, reakcja natychmiast powraca.

Czy kara nigdy nie jest skuteczna? W. E. Estes przeprowadził jeszcze inny eksperyment (por. rys. 10): W prostokątnym labiryncie umieszczono skrzynkę z pokarmem tak, że dwie drogi prowadzące do niej różniły się znacznie pod względem długości. Badane szczury szybko nauczyły się przebiegać krótszą drogę (a). Następnie zwierzęta podzielono na trzy grupy i przeprowadzono z nimi eksperyment nad eliminacją wyuczonego nawyku i zastąpieniem go innym. Pierwsza z grup w połowie krótszej drogi (a) (w miejscu zakre-

Rys. 10. Schemat labiryntu użytego przez Estesa do badania eliminacji reakcji przechodzenia krótszą drogą do pokarmu. (Według: H. H. Kendler, 1963, s. 281)

121