choroszy1

101

cylindrowego, można uzyskać, poziomując ją za pomocą podkładek klinowych zakładanych między powierzchnię oporową B a podstawki C (rys. 4.12).

14.    Baza obróbkowa sprzężona stanowi powierzchnię, którą się obrabia w jednym ustawieniu jednocześnie z innymi powierzchniami i która jest z nimi powiązana bezpośrednimi wymiarami. Bazy takie występują podczas obróbki zespołem narzędzi. W operacji frezowania przedmiotu (rys. 4.13) powierzchnia A jest bazą sprzężoną dla powierzchni B, natomiast powierzchnia C stanowi bazę stykową dla powierzchni A.

15.    Baza stykowa główna - baza stykowa, która przy ustaleniu przedmiotu pracy w kolejnych operacjach odbiera co najmniej trzy stopnie swobody, np. nakiełki.

16.    Baza stykowa pomocnicza - baza stykowa, która podczas ustalenia przedmiotu pracy w kolejnych operacjach odbiera mniej niż trzy stopnie swobody, np. powierzchnia czołowa.

4.3. ZASADY WYBORU BAZ OBRÓBKOWYCH

Zagadnienie wyboru baz do pierwszej operacji obróbkowej (czyli tzw. baz wstępnej, wyjściowej lub zgrubnej) jest ważne, ponieważ bazy te wpływają wprost na położenie pierwszej powierzchni obrabianej, decydują pośrednio o wzajemnym położeniu pozostałych powierzchni zarówno obrabianych, jak i surowych. Bazy wstępne nie są dokładne, ponieważ nie są obrobione. Służą one jednak do otrzymania dokładnych baz ustalających podczas dalszej obróbki. Surowe powierzchnie baz wstępnych uniemożliwiają uzyskanie powtarzalności położenia przedmiotu w dwu różnych ustawieniach. Dlatego niedopuszczalne jest użycie ich do bazowania przedmiotu w dalszych operacjach.

Kłopoty z wyborem bazy wstępnej zwiększają się w miarę komplikowania się kształtu półfabrykatów. Pomocne w tym wyborze są następujące zalecenia:

1.    Jako bazę należy wybierać przede wszystkim te powierzchnie, które są możliwie najdokładniej rozmieszczone względem pozostałych. Na przykład w odlewach za bazę dla pierwszej operacji wybieramy powierzchnię zewnętrzną, nie zaś otwór, który jest wykonany za pomocą rdzeni i może być skrzywiony lub przesunięty.

2.    Powierzchnia bazowa powinna być możliwie równa i czysta, bez śladu po obciętych nadlewkach, wypływkach itp. Dlatego w odlewach należy raczej wybierać jako bazę powierzchnie znajdujące się w czasie zalewania na dole, są one bowiem mniej porowate i bardziej gładkie od pozostałych. Poza tym powierzchnie te powinny być dostatecznie duże, aby wpływ miejscowych niedokładności był mniejszy.

3.    Dla przedmiotów niecałkowicie obrabianych za bazę wstępną należy przyjmować te powierzchnie, które pozostaną nie obrobione. W ten sposób zapewnia się ich najmniejsze przesunięcie w stosunku do powierzchni obrabianych. Jeżeli przedmiot ma kilka powierzchni nie obrabianych, to za bazę dla pierwszej operacji przyjmuje się powierzchnię, która ma mieć najmniejsze przesunięcie w stosunku do powierzchni obrabianych.