choroszy'6

276

Kolejność operacji w poszczególnych fazach procesu jest zróżnicowana w zależności zarówno od kształtu przedmiotu i przyjętego materiału wejściowego, jak i od przewidywanej obróbki cieplnej i jej rodzaju.

Ze względu na kształt wałów rozróżnia się wałki stopniowe pełne, wałki stopniowe z otworem osiowym oraz wałki gładkie. Wśród wałów stopniowych pełnych odrębną grupę tworzą wałki z krótkim otworem osiowym. Dla nich operację wykonania otworu osiowego umieszcza się po obróbce kształtującej lub na końcu procesu. Po obróbce kształtującej wałka następuje operacja dodatkowa „szlifowanie zgrubne” niektórych powierzchni walcowych wałka (tzw. szyjek), które służą jako dodatkowe bazy do wykonania otworu osiowego. W drugim przypadku jest obrabiany najpierw cały wałek i sprawdzany, ustala się go w kłach, a dopiero potem wykonuje otwór osiowy i likwiduje tym samym podstawową bazę, jaką jest nakiełek. Operacja ta jest kłopotliwa, ponieważ stwarza niebezpieczeństwo uszkodzenia dokładnie obrobionych powierzchni zewnętrznych.

Niezależnie od tego, jakie są wymagania konstruktora dotyczące otworu osiowego przelotowego, proces technologiczny powinien zapewnić współosiowość otworu z powierzchniami zewnętrznymi. Nieodzownym warunkiem jest tutaj wykonanie obróbki kształtującej, a następnie wykańczającej powierzchni zewnętrznych, z bazowaniem na wykonanym otworze. Osiąga się to w ten sposób, że po obróbce zgrubnej powierzchni zewnętrznych wałek bazuje się na nich i wykonuje otwór. Następnie bazując na wykonanym otworze, wykonuje się obróbkę kształtującą i wykańczającą powierzchni zewnętrznych. Bazowanie umożliwiają duże sfazowania pod kątem 60° (rys. 15.2) albo wkładki z nakiełkami osadzone w dokładnie pasowanych z obu stron krótkich odcinkach otworu (rys. 15.3).

Osobnej uwagi wymagają, niezależnie od odmiany, wałki niesztywne. Jak już wspomniano w punkcie 3.2, należą do nich wałki, w których stosunek długości do średnicy jest większy od 10. Przebiegi technologiczne takich wałów zawierają operację zabielania powierzchni, która opiera się na szczękach podtrzymki. Przez określenie „zabielanie” należy tutaj rozumieć obróbkę powierzchni przy niewielkiej grubości warstwy skrawanej, gdy uzyskana powierzchnia spełnia rolę powierzchni ustalającej lub oporowej. O dokładności zabielania decyduje tolerancja położenia zabielanej powierzchni (np. jej współosiowość z osią nakiełków) i tolerancja kształtu (np. wartość odchyłki

Rys. 15.2. Sfazowania w otworze umożliwiające ustalenie wałka w kłach

Rys. 15.3. Wałek ustalony w kłach z bazowaniem na otworze: 1 - korki specjalne