CCF20120614014

z podpisaniem Jednolitego Aktu Europejskiego w 1987 roku WE dostały legitymizację do prowadzenia polityki w zakresie ochrony środowiska. Sformułowano podstawowe zasady ogólnej polityki ochrony środowiska. Politykę tą wprowadzono do Tytułu XIX, III części Traktatu w sprawie WE, pod określeniem „Środowisko naturalne”.

Główną uwagę skierowano na stan środowiska naturalnego w zakresie jego zachowania, chronienia, poprawiania i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych. Traktat z Maastricht z 1993 r. poszerzył zakres ochrony środowiska naturalnego o ochronę fauny, flory, powietrza, klimatu, warstwy ozonowej. Ponadto UE została zobowiązana do wspierania działań proekologicznych, planowania wiejskiego i miejskiego, zarządzania odpadami i zasobami wodnymi. Traktat podniósł troskę o środowisko do rangi wspólnej polityki.

Problematyka zagrożenia środowiska przez turystykę została wymieniona dopiero w V Programie Działań na Rzecz Ochrony Środowiska na lata 1993— -2000. Wskazano, że turystyka, obok transportu, energetyki i rolnictwa stanowi największe zagrożenie dla środowiska naturalnego. Uznano, że w turystyce powinna obowiązywać zasada, aby za zanieczyszczenia środowiska płaciło państwo i aby takie działanie obowiązywało na wszystkich poziomach: Wspólnota, państwo członkowskie, region, władze lokalne.

Na poziomie Wspólnoty zrealizowano konkretnie niewiele postanowień innowacyjnych V Programu. Tylko na poziomie poszczególnych państw członkowskich znaczenia nabierają takie instrumenty, jak dobrowolne umowy i instrumenty ekonomiczne. W niektórych krajach UE wprowadzono pewną formę energetycznego podatku ekologicznego.

Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska ma duże odniesienie dla sektora turystyki i sięga do środków ochrony dotyczących na przykład jakości kąpielisk, redukcji zanieczyszczenia powietrza itp. W polityce Unii Europejskiej można zaobserwować trzy główne linie działania w obszarze turystyki:

1.    Lepsze planowanie, rozwój i zarządzanie turystyką masową szczególnie na terenach nadmorskich i górskich;

2.    Harmonijny rozwój turystyki i różnych form działalności w innych obszarach;

3.    Zmiany w zachowaniu turystów i podnoszenie ich świadomości o zagrożeniach środowiska i ich własnej odpowiedzialności w tym zakresie.

Za realizację tych trzech linii działania w sektorze turystyki można otrzymać wsparcie finansowe Unii Europejskiej w ramach funduszy strukturalnych. Każdy w sektorze turystyki starający się o takie wsparcie w celu realizacji projektu, musi wybrać najlepsze z punktu widzenia ochrony środowiska rozwiązanie. Obecnie regulacje Unii Europejskiej wymagają, aby ocena wpływu na środowisko była prowadzona, przy realizacji inwestycyjnych projektów turystycznych realizowanych zarówno przez sektor prywatny, jak i publiczny.

We wspólnotowej polityce ochrony środowiska ważne miejsce zajmuje ekologia. Świadczy o tym wydanie przez Komisję Europejską Białej Księgi „Wzrost, konkurencyjność, zatrudnienie - wyzwania i sposoby ich podejmowania w XXI wieku”. W rozdziale dziesiątym tej Księgi stwierdzono, iż jednym z kluczowych punktów jest „zmiana relacji gospodarka - ekologia z negatywnych na pozytywne poprzez przeorientowanie istniejących narzędzi polityki, jako że teraz zachęcają one do nieefektywnego wykorzystania zasobów znajdujących się na obszarze Wspólnoty (...) taki przegląd powinien skutkować jasnym sygnałem i bodźcem dla wszystkich działaczy gospodarczych oraz decydentów”.

Problematyka ochrony środowiska jest zawarta w artykule 2 Traktatu o Unii Europejskiej, w którym stwierdzono, że jednym z kluczowych celów jest: „promocja poprzez Wspólnotę harmonijnego i zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej, trwałego bezinflacyjnego wzrostu z uwzględnieniem ochrony środowiska”. Natomiast artykuł 130r(2) Traktatu pokazuje, że wymagania ochrony środowiska muszą być częścią definicji i realizacji innych polityk działania Unii⁶⁷.

⁶⁷ Tytuł XVI Środowisko naturalne art. 130 r:l. Polityka Wspólnoty dotycząca środowiska naturalnego przyczynia się do osiągania następujących celów: zachowania, ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego; ochrony zdrowia człowieka; rozważnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych; wspierania, na płaszczyźnie międzynarodowej, działań dotyczących rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego. 2. Polityka Wspólnoty dotycząca środowiska naturalnego ma na celu wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Wspólnoty. Opiera się na zasadach przezorności i stosowania działań zapobiegawczych, dążeniu do likwidacji szkód w środowisku przede wszystkim u źródła oraz na zasadzie pokrywania kosztów przez sprawcę szkód. Wymogi ochrony środowiska muszą być zawarte w definicji innych polityk Wspólnoty i przy wprowadzaniu ich w życie. W tym kontekście działania harmonizujące odpowiadające tym wymogom zawierają, gdzie jest to konieczne, klauzulę zabezpieczającą zezwalającą państwom członkowskim na podejmowanie środków tymczasowych z powodów pozaekonomicz-

185