C (53)

cofał się ze służby i Nelson, który pod Santa Gruz na Teneryfie utracił prawą rękę. Na. szczęście zarówno Nelson odzyskał wkrótce energię i równowagę psychiczną, jak i „Victory“ sprawność bojową po odbudowie, która zakończyła się w 1803 r. W trakcie odbudowy dno liniowca poszyto miedzianą blachą, ganki na rufie zamieniono na oszklone galerie i nadano mu taki wygląd Jaki zachował do dziś.

Po odbudowie liniowiec „VI ctory” wrócił na Morze Śródziemne i został okrętem flagowym Nelsona — twórcy jego sławy. Byl to jut wówczas bohater narodowy, pogromca floty francuskiej w zatoce Abukir pod Aleksandrią 1 sierpnia 1798 r. i floty duńskiej pod Kopenhagą w styczniu 1801 r.

Francuzi znowu przystąpili do przygotowywania inwazji na Anglię i znowu zaczęli gromadzić flotę, która pokonałaby 60 angielskich liniowców i przewiozła przez Kanał La Manche 90 tys. żołnierzy. Po kilku nieudanych próbach 30 marca 1805 r. francuska flota z Tulonu zmyliła warujące okręty Nelsona, przeszła Gibraltar, połączyła się to Kadyksie z flotą hiszpańską i uzięła kurs na Martynikę w Indiach Zachodnich, gdzie Napoleon wyznaczył punkt zborny swoich eskadr i flot zaprzyjaźnionych. Niestety flota z Brestu nie przerwała blokady, nadpłynął natychmiast Nelson, który rozszyfrował plany swoich przeciwników. Francuzi odczekali zgodnie z instrukcja 35 dni i postanowili wracać do Kadyksu. Nelson dążył w ślad za nimi. ale nie odrobił opóźnienia. 19 lipca zawinął do Gibraltaru po 7 21 dniach spędzonych bez przerwy na morzu.

Po krótkim urlopie, 28 września objął ponownie dowództwo nad 27 liniowcami warującymi pod Kadyksem. 19 października Napoleon rozkazał swojej flocie wyjść z portu i przedrzeć się na Morze śródziemne, aby dokonać podboju Półwyspu Apenińskiego. Trzy dni później ó świcie Anglicy rozpoznali na tle piaszczystego przylądka T rafalpar zamglone sylwetki 33 liniowców wrooa.

Nelson podzielił swoją flotę na dwie kolumny. Pierwszą, idącą w szyku torowym, prowadził sam na „Victory" między 10 a 11 okręt sił głównych ioro-ga. Druga atakowała schodami na 16 okręt, licząc od końca szyku floty francusko-hiszpańskiej. Był to atak dosyć ryzykowny, gdyż przez prawie godzinę flota angielska wystawiała się na praktycznie bezkarny ogień wszystkich nieprzyjacielskich okrętów. Nelson słusznie przewidywał jednak, że złe wyszkolenie artylerzystó w sojuszniczej floty i silne zafalowanie pozwolą jego okrętom dotrzeć bezpośrednio do wroga, a potem już lepsze wyszkolenie Anglików pozwoli na odniesienie zwycięstwa. Plan zaowocował wspólnie, zaledwie 9 okrętów francuskich zdołało wrócić do Kadyksu. Zginął jednak l sam Nelson zraniony śmiertelnie kulą z muszkietu w pierwszej fazie bitwy. Skonał o 16.30, gdy bitwa dobiegała końca. Na ,,Vlcto-ry" zginęło kilkudziesięciu ludzi, kilkuset było rannych, okręt zaś stracił maszty i do Gibraltaru musiał być do-holowany.

Ciekawe, że w załodze „Victory” to claou całej ostatniej kampanii służył Polak — Filip Maurycy Marcinkowski, zwany Martinem. Najprawdopodobniej był on kadetem. Szlify generalskie zdobył w Ameryce Południowej pod rozkazami Boliuara.

Po remoncie okręt operował jeszcze w' latach 1809—1812 na Bałtyku. Później wrócił do Portsmauth i został okrętem flagowym dowódcy tej bazy morskiej. Minęła epoka żaglowców, wszystkie liniowce poszły na złom. Jednakże nikt nie miał odwagi wydać wyroku śmierci na okręt bohatera Anglii. Liniowiec „VI ctory” przetrwał do 1922 r., kiedy okazało się, że jest już niemal całkowicie zmurszały. Z całej Anglii popłynęły datki na ratowanie zabytku. Przeniesiono go na stałe do XV Ii-wiecznego suchego doku Karola i umieszczono w betonowej kołysce. Po kilku latach żmudnej pracy konserwatorów okręt, został zrekonstruowany i udostępniony publiczności jako muzeum. Dziś Jest bezcennym zabytkiem swojej epoki.

MARIAN MICKIEWICZ

OKRĘT HISTORYCZNY H.M.S. „YICTORY”

Opracowanie graficzne i opis

ANDRZEJ KARPIŃSKI Warszawa

Model okrętu historycznego „Victory” jest dość trudny w wykonaniu, dlatego też przed rozpoczęciem budowy należy zapoznać się dokładnie z rysunkami: rysunkiem zestawieniowym, rysunkami pomocniczymi, olinowania i ożaglowania, które zamieszczone sq wewnqtrz numeru.

Narzędzia i materiały

Do wykonania modelu niezbędne sq następujqce narzędzia: nożyczki do. wycinania części modelu z arkusza, dwie żyletki do wycinania linii załamań. Żyletka złamana ukośnie do wycinania małych otworów, linijka (najlepiej metalowa), pinceta, igła do wykonywania otworów, papier ścierny, nici krawieckie, nici szewskie tzw. dratwa, farbki wodne, jeden z klejów np. „Hermol” czy „Butapren”.

OPIS BUDOWY

Sklejanie modelu rozpoczynamy od wycięcia podłużnicy składajq-cej się z dwóch części oznaczonych literq „A”. Części te naklejamy na tekturę grubości 2 mm i łqczymy ze sobq paskami łqcza-czqcymi A1. Następnie wręgi od I - VIII również naklejamy na tekturę grubości 2 mm, dokładnie wycinamy, wykonujemy w nich szczeliny i wklejamy w oznaczonych miejscach w podłużnicy. Część B także naklejamy na tekturę o grubości 2 mm rozcinamy wzdłuż środkowej linii i wsuwamy w szczeliny wręg. Część lila naklejamy na tekturę i przyklejamy w oznaczonym miejscu do szkieletu kadłuba (patrz rys. 1).

Części 1, 2, 3, 4, 5_f 6, 7, 8, 9. Poszycie kadłuba. Poszczególne sklejki wycinamy i oklejamy szkielet kadłuba zaczynając oklejanie od dzioba. Sklejkę część 9 przyklejamy w rufie. (Części 10 brak na arkuszach).

Części 11L, 11P, 12L, 12P, 13L, 13P, 14L, 14P i 15. Burty. Po wycięciu sklejek burt wycinamy w nich otwory oznaczone łiterq „W”. Następnie sklejamy je ze sobq paskami łqczacymi. Prosimy o zwrócenie uwagi na numerację tj. sklejanie burty lewej i prawej. Ze względif na konieczność dokładnego sklejenia burt radzimy dokładnie sprawdzić czy pasujq one do siebie.

Na sklejone burty naklejamy paski z numerami 13LP, 14LP i 15 (ark. 9). W ten sposób przygotowane elementy burt przyklejamy do wręg szkieletu kadłuba.

Części 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24. Rufa. Część 16 po wycięciu zaginamy wzdłuż linii poprzecznej i przyklejamy do podłużnicy i burt. Część 17 przyklejamy do części 16. Części 18 i 19 formujemy i przyklejamy z lewej i prawej strony rufy. Części 20 (galerie boczne rufy) przyklejamy do części 21 (przeszklona ściana na rufie), formujemy i przyklejamy do burt i podłużnicy. Części 22 sklejamy ze sobq i przyklejamy w górnej części bocznych galerii rufy. Części 23 przyklejamy w dolnej. Część 24 przyklejamy do ścianki oszklonej rufy (patrz rys. 2). Części 25, 26, 26a, 27, 27a. Pokład dolny. Część 25 naklejamy na tekturę grubości 2 mm. Następnie wycinamy otwory oznaczone literq „W". Część 26a, 27a (paski) wycinamy i formujemy ścianki według obrysu na pokładzie. Na ścianki naklejamy sklejki 26, 27. Tak przygotowane elementy gretingów przyklejamy do pokładu. Gotowy pokład przyklejamy do wręg i podłużnicy.