C (59)

dla oddania jednego strzału z działa musiano wykonać 23 czynności. Załoga stała składała się z 45— 50 marynarzy, różnych narodowości, większość jednak stanowili rybacy kaszubscy, następnie Duńczycy, Holendrzy, Niemcy oraz inne narodowości nadbałtyckie. , Okręt zabierał również abordażowy oddział liczący 80 żołnierzy.

DANE OKRĘTU

Długość kadłuba na stewach — 86 stóp amsterdamskich,

Szerokość — 24 stopy amsterdamskie,

Wysokość — 110 stóp amsterdamskich,

Wyporność (około) — 200 ton (100 łasztów).

Powierzchnia żagli (z bonetami)

Blindażagiel — 327 stóp amsterdamskich * (około) 30 metrów ²

Fokżagiel — 712 stóp amsterdamskich² (około) 30 metrów ²

Fokmarsel — 475 stóp amsterdamskich² (około) 38 metrów²

Grotżagiel — 1000 stóp amsterdamskich² (około) 80 metrów²

Grotmarsel — 625 stóp amsterdamskich² (około) 50 metrów²

Bezan — 475 stóp amsterdamskich² (około) 38 metrów ².

Łączna powierzchnia ożaglowania 3662 stopy amsterdamskie² (około) 293 m².

(1 stopa amsterdamska ~ 283 mm).

OPIS BUDOWY MODELU OKRĘTU

Kadłub okrętu zbudowany był z drzewa dębowego. Powyżej linii wodnej okręt posiadał wzmocnienia w postaci pasów na kadłubie od dziobu do rufy.

Stewa dziobowa jak i ster również były okute. Maszty oraz reje wykonane były z pni świerkowych. Na wewnętrznych ścianach burt i w pomieszczeniach, w stojakach poustawiana była broń strzelecka, jak muszkiety, i porozwieszana broń sieczna. Na wyposażenie jednego działa składały się:

—    stempel,

—    przecierak,

—    przyrząd do czyszczenia zapału,

—    szufla do prochu,

—    ubijak do przybitki,

—    lont,

—    rożki z prochem,

—    latarnia,

—    jaszcz z kulami,

—    kadź z wodą,

—    skrzynia ze szmatami' do studzenia lufy po strzale.

W normalnym położeniu działa były wciągnięte do wnętrza, a abra-zury zasłonięte furtami działowymi. W położeniu bojowym furty- były podniesione, a lufy wystawały poza burtę. Na górnym pokładzie bateryjnym wykonano wycięcia (bez furt działowych) w burtach, przez które wystawały działa 3-funtowe.

Okręt posiadał ster typu rum płowego.

Pokład stanowiły deski sosnowa. Relingi balaskowe, bogato rzeźbione i kolorowe. Do ładowania większych ciężarów używano jako dźwigu grotrei.

Kolor podwodnej części kadłuba był kremowobiały lub czarny — gdy był smołowany (ówcześnie stosowano różne środki impregnacyjne). Powyżej linii wodnej kadłub malowano na kolor bladonicbieski lub zostawiano naturalny kolor starego dębu.

Pasy wzmacniające kadłub, stewę i ster miały kolor czarny. Górna część rufowa, marsy, for kasztel, kosz dziobowy, a zwłaszcza sama rufa były bogato zdobione. Na powierzchni pawęży znajdowała się rzeźba herbu Gdańska, trzymanego przez dwa złote lwy w otoczeniu liści akantu. Galion w kolorze złotym. Pokłady w naturalnym kolorze sosny, gretingi czarne. Wszystkie kołkownice, opętniki masztów, knagi, pachołki, fufersy, kotwice, bloczki, daszek sternika i noki rei

— wszystko w kolorze czarnym.

Maszty, .bukszpryt, reje, trapy i flagsztok w kolorze ciemnobrązowym. Żagle, wykonane z grubego płótna lnianego lub konopnego, po pewnym czasie nabierały koloru jasnożółtego. Liny stałe oraz lina kotwiczna były smołowane, toteż miały kolor ciemnobrązowy i czarny.

Liny takielunku półstałego oraz takielunek ruchomy, jak:    brasy,

szoty, reflinki, linki żagli i bone-tów, miały naturalny kolor konopi (ugier jasny — kolor sznurka), sznurka).

UWAGI OGÓLNE O BUDOWIE MODELU

Chcąc uzyskać pożądany efekt plastyczny należy kierować się następującymi wskazówkami:

1. Wszystkie części, stanowiące wzmocnienia hurt (balaski), listwy wzmacniające kadłub (w modelu rysowane — w istocie stanowiące właściwe listwy drewmiane). należy po wycięciu z arkusza nakleić na tekturę o grubości minimum 1—2 mm i dopiero po wyschnięciu nakleić we właściwym miejscu.

Uwaga ta odnosi się specjalnie do wszystkich części stanowiących zespół sklejek, które należy nakleić na bocznych ścianach burt i nadbudówek pokładowych. Dotyczy to również furt działowych.

2.    Chcąc uzyskać ładny galion — należy skleić kilka warstw tektury (do grub. 1 cm), następnie z arkusza wyciąć postać Wodnika, okleić nią przygotowany szczegół i dokładnie obrobić go żyletką i papierem ściernym. Następnie pomalować złotą farbką wodną. Trzeba będzie jeszcze wyciąć odpowiedni otwór, który będzie dopasowany do stewy.

3.    Wykonując plastycznie rufę, należy wszystkie części wyciąć o-sobno, nakleić na tekturki o, różnych grubościach, wyciąć i nakleić na uprzednio przygotowane tło zasadnicze, a następnie pomalować na odpowiednie kolory. Jest tu mowa o wykonaniu: liści akantu (zielony), dwóch figur stojących lwów (złote) i tarczy herbowej (niebieskiej) — wszystko to naklejone na pole tarczy głównej w kolorze ciemnoniebieskim. Dobrze byłoby również z tektury wykonać ramkę okalającą (brązowa).

4.    Wszystkie bloczki należy nakleić na tekturę o łącznej grubości 3—4 mm, sklejając je parami.

5.    Mocując wszystkie bloczki, tarlepy na wantach — należy po naklejeniu ich na tekturkę przykleić wpierw jedną stroną do wanty, a następnie przykryć (przykleić) do niej drugą stronę.

6.    Drablinki wykonać z białej nici krawieckiej, a same stopnie ze sznurka, tzw. szpagatu. Drablinki naklejamy po zamocowaniu want do masztów' i wzmocnień, które należy przykleić do obręczy wokół kadłuba. Olinowanie stałe wykonać z nici o kolorze czarnym. Liny takielunku półstałego oraz takielunek ruchomy — jak brasy, szoty, reflinki, linki żagli i bonetów — wykonać z nici białych. Lina do kotwicy wykonana zostanie ze sznurka pomalowanego na kolor brązowy.