Definicje stanów zachowania�nknotów

Cennik do katalogu polskich pieniędzy papierowych od 1794 (wyd. VII)

Wartość kolekcji tworzy pełne skompletowanie wszystkich nominałów poszczególnych emisji oraz ich odmian. Stopień zużycia banknotu może pomniejszyć lub zwiększyć jego wartość. Obecnie w kolekcjonerstwie banknotów stosuje się duże wymogi jakościowe. Szczególnie dotyczy to banknotów często występujących. W wielu krajach przyjęto oceny stanu zachowania bankntów według norm ustalonych przez Komitet Ocen IBNS (International Bank Notę Society). Wielu polskich kolekcjonerów posługuje się również tymi normami, stosując nazewnictwo angielskie lub zastępując je polskim odpowiednikiem cyfrowym, np: stan pierwszy, stan drugi, itd. (w zapisie są to cyfry rzymskie). Poniżej w tabeli przedstawiono stany zachowania banknotów:

Tabela stanów zachowania
Wielka Brytania	Polska	Opis
Uncirculated (UNC)	I	stan bankowy, bez najmniejszych śladów obiegu i uszkodzeń
Extremely Fine (EF lub XF)	II	stan piękny, minimalne ślady obiegu, dopuszczalne maksymalnie trzy lekkie zagięcia lub jedno załamanie (około 75% -80% stanu I)
Very Fine (VF)	III	stan bardzo dobry, papier minimalnie przybrudzony, widać ślady obiegu, ale kolory czyste. Banknot może mieć poziome lub pionowe zagięcia lecz zachowuje sztywność. Może też być złożony jeden lub dwa razy (około 50% - 60% stanu I)
Fine (F)	IV	stan dobry, widoczne ślady obiegu, papier lekko przybrudzony, lecz kolory w miarę czyste. Banknot może mieć poziome lub pionowe załamania, ale nie może mieć żadnych dziurek lub naddarć (około 35% - 40% stanu I)
Very Good (VG)	V	stan dostateczny, widoczne silne ślady obiegu, dopuszczalne minimalne ubytki rogów lub marginesów. Banknot może mieć w centrum dziurkę od załamań lub ciągłego składania. Może być też lekko naderwany (około 25% - 30% stanu I)
Good (G)	VI	stan słaby, banknot mocno zużyty z różnymi defektami, ale całkowicie czytelny. W stanie szóstym zasadniczo włącza się do zbioru banknoty tylko rzadkie
Poor (P)	VII	stan zły, banknot może być tylko częściowo zachowany i częściowo czytelny. W tym stanie dopuszczalne włączenie do zbioru jedynie unikatów.

oceny pośrednie:

-I (-UNC lub AU) - rogi banknotu lekko zaokrąglone (“nieświeże”) lub minimalnie przybrudzone I/II (UNC/EF) - pośredni między stanem pierwszym a drugim 11+ (EF+) - trochę lepszy od stanu drugiego -II (-EF) - trochę gorszy od stanu drugiego (itd.)

Należy pamiętać, że ocena stanu zachowania banknotów bywa subiektywna, tym bardziej, im stan ten jest gorszy. Ocena właściciela banknotu może różnić się od oceny osoby zainteresowanej kupnem tego banknotu, zwłaszcza gdy występują nietypowe stany zachowania (np. stan I, ale ze śladami lekkiego zażółcenia marginesów lub przypalenia na krawędzi). Potrzebny jest zawsze rozsądny kompromis.