domagala016

-*72^{_ lnCe}9^racj^a Po^ki z Unią Europejską

w reformach tych obszarów, które w opinii na temat członkostwa zostały zidentyfikowane jako problemowe. Nowa formuła wsparcia przybrała miano Partnerstwa dla Członkostwa i podkreślała trzy elementy ułatwiające niezbędne dostosowania: Układy Europejskie, zmodyfikowane Phare oraz dialog strukturalny¹⁷. Agenda 2000 zapowiadała utworzenie nowych instrumentów wsparcia, które miały przygotować kraje kandydujące do sprawnego funkcjonowania w UE. Były to Strukturalny Instrument dla Okresu Przedczłonkowskiego (Instrument for Structural Policies for Pre-Accession, ISPA), Agricultural Pre-Accession Instrument (od roku 2000 SAPARD, Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) oraz przeorientowane Phare.

Program został przyjęty przez państwa kandydujące bardzo przychylnie, gdyż ułatwiał im koncentrację na rozwiązaniu głównych problemów dostosowawczych. Terminy wdrażania poszczególnych komponentów Partnerstwa dla Członkostwa były określane przez Komisję Europejską po konsultacjach z państwami aspirującymi do członkostwa.

Wartość pomocy dla państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 2000-2006 miała wynieść około 10% unijnego budżetu. Jeśli wziąć pod uwagę deklaracje większości państw członkowskich UE, określających rozszerzenie na Wschód jako przełomowe wydarzenie w historii kontynentu, nie jest to dużo.

Wzmocnienie strategii przedakcesyjnej przez przyjmowanie z każdym państw kandydujących Partnerstwa dla Członkostwa zatwierdziła Rada Europejska na szczycie w Luksemburgu 12-13 grudnia 1997 roku. Przywódcy państw Unii zgadzali się w tej kwestii z postulatami Komisji i określili istotę programu jako realizację krótko- i średniookresowych priorytetów w przyjmowaniu prawa unijnego wraz ze zwiększonymi środkami pomocowymi przeznaczonymi na ten cel. Postępy państw kandydujących w realizacji ustalonych w ramach Partnerstwa priorytetów miały być monitorowane przez Komisję Europejską za pomocą dorocznych raportów. Na ich podstawie Komisja Europejska mogła nawet zalecić zawieszenie negocjacji z danym państwem.

3.3.3. Ocena stanu dostosowań Polski na podstawie avis

W ramach Agendy 2000 zaprezentowane zostały indywidualne opinie («vis) na temat przygotowania państw stowarzyszonych z Europy Środkowej i Wschodniej oraz Cypru do członkostwa w Unii Europejskiej. Powstały one, aby zbadać zgodność stanu faktycznego z kryteriami członkostwa określonymi przez Radę Europejską w Kopenhadze w 1993 roku. Struktura avis odzwierciedlała kryteria kopenhaskie.

Partnerstwo dla członkostwa, „Monitor Integracji Europejskiej” 1998, nr 17.

Instytucjonalno-prawne ramy procesu integracyjnego...

W opinii niezwykle pozytywnie oceniono ogromny wysiłek i postępy dokonane przez Polskę na drodze transformacji sytemu politycznego i ekonomicznego. Potwierdziła, że dokonane reformy znacznie zbliżyły ją do standardów unijnych i do samego członkostwa. Instytucje polityczne, zdaniem;Komisji, funkcjonowały sprawnie, organy władzy respektowały nawzajem swoje kompetencje i współpracowały ze sobą. Podkreślono w avis płynne przejęcie władzy przez opozycję w 1993 i 1995 roku. Za bolączki systemu uznano funkcjonowanie sądownictwa (przewlekłość postępowań) oraz korupcję. Komisja nie zanotowała jakichkolwiek problemów w sprawach przestrzegania podstawowych praw człowieka. Zwrócono jednakże uwagę na pewne ograniczenia wolności prasy oraz złą sytuację Romów, którzy „niekiedy są ofiarami przemocy lub dyskryminacji”¹⁸.

Polską gospodarkę uznano za rynkową, choć jednocześnie zauważono konieczność jej dalszego umacniania i rozwoju. Stwierdzono, że poważnym wyzwaniem dla władz jest funkcjonowanie szarej strefy oraz kwestia liberalizacji cen. Komisja oceniła, że w Polsce istnieją ramy umożliwiające utrzymanie makroekonomicznej stabilności, głównie dzięki rozsądnie prowadzonej polityce monetarnej. Podnoszono problem rosnących wydatków na świadczenia emerytalno-rentowe oraz trudności związanych z jednoczesnym dławieniem inflacji i deficytu budżetowego. Komisja Europejska zauważyła, że istnieje zależność między stopniem integracji z Unią a zdolnością do sprostania presji konkurencyjnej na jednolitym rynku. Powiązania z nim wpływają pozytywnie na zasoby kapitału ludzkiego i finansowego, które są niezbędne do podnoszenia efektywności. Krytycznie oceniono spowolnienie procesów prywatyzacyjnych, a zwłaszcza dominację państwa w sektorze bankowym. Polska powinna też podjąć większy wysiłek, aby przyciągnąć inwestycje zagraniczne, zredukować bezrobocie, zwiększyć tempo restrukturyzacji i otwarcie gospodarki. W konkluzji stwierdzono, że polska gospodarka „prawdopodobnie sprosta konkurencji i siłom rynkowym funkcjonującym w Unii Europejskiej w perspektywie średniookresowej”¹⁹.

Przedstawiając możliwości co do sprostania wymogom członkostwa, Komisja oceniła, że Polska przyjmuje bez zastrzeżeń podstawowe cele Unii, w tym jej politykę i instrumenty. Zdaniem Komisji, zdolność rządu polskiego do wdrożenia wspólnotowego dorobku prawnego odgrywała kluczową rolę. Komisja Europejska zgodziła się, że dostosowywanie prawa krajowego do unijnego wymaga czasu, ale za szczególnie ważne uważała zintensyfikowanie wysiłków Polski w zakresie prawa

Agenda 2000. Opinia Komisji Europejskiej o wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej, „Monitor Integracji Europejskiej” 1997, wydanie specjalne, s. 7-12.

Ibidem, s. 28.