DSC00038 (29)

■ypj^yny przedwczesnego zużycia części maszyn i narzędzi    j | j

ło$cią) na pękanie (często spotyka się oznaczenie K\_c odpowiadąjące płaskiemu stanowi odkształcenia).’

Skłonność do kruchego pękania w pewnym stopniu charakteryzuje takie udar* ność, która, mówiąc ściśle, (Oznacza pracę potrzebną do złamania próbki i naciętym Ttarbem przy dynamicznym (nagłym) obciążeniu zginającym^ Próba udamoścl, prowadzona w warunkach dynamicznego obciążenia w obecności karbu, sprzyja kruchemu pękaniu, w wyniku czego wartość pracy łamania próbki (wyrażona I kilodżulach na centymetr kwadratowy) będzie mała.

Kruche pękanie, oprócz nagłości, której towarzyszy absorpcja stosunkowo nie* wielkiej energii, prowadzi do powstania charakterystycznego przełomu, nie wykazującego śladów odkształcenia plastycznego. Jest to zazwyczaj widoczne nawet nieuzbrojonym okiem, jednak najlepszym narzędziem do badania przełomów i oceny ich charakteru jest elektronowy mikroskop skaningowy.

Wygląd typowych przełomów o kruchym charakterze, obserwowanych za pomocą mikroskopu skaningowego, pokazano na rys. 12.1 i 12.2. Często przełom kuchy biegnieCwzdłuż płaszczyzn łupliwości związanych z określonymi płaszczy -Iptarni krystalograficznymi w krysztale. Mówimy wówczas o J)r2ełóftiie tupliwym

mrrrr>. -------- ■

Rys. 12.1. Przełom łupliwy stali 15HM (pow. 60GX; fot. K. Jćżwlak)

Często kruche pękanie następuje wzdłuż granic ziaren, które - szczególnie W materiale gruboziarnistym - stają się miejscami o mniejszej odporności na pęka-