DSC00217 (12)

Ogólne zasady diagnostyki

nowotworów

Krzysztof Krzemieniecki

('elem diagnostyki nowotworów jest ustalenie możliwie najbardziej precyzyjnego rozpoznania, które powinno obejmować lokalizację guza pierwotnego (narząd lub jego określoną część), jego wielkość i typ histologiczny, a także obecność, liczbę i położenie przerzutów.

W celu zaplanowania leczenia niezbędne jest także określenie stopnia zaawansowania choroby, zwykle według klasyfikacji TNM (rozdz. X.C.2), której nową, 7. wersję przedstawiono w styczniu 2010 r. Podstawą rozpoznania nowotworu jest badanie mikroskopowe (rozdz. X.C.l) uzupełnione badaniami obrazowymi i laboratoryjnymi. W zależności od stanu klinicznego chorego oraz możliwości terapeutycznych wykonuje się dodatkowe badania diagnostyczne (np. badania wziernikowe) w celu wyboru optymalnego sposobu leczenia.

Ogólne zasady postępowania diagnostycznego w nowotworach - ryc. X.D-1.

1. Badania pomocnicze

1.1. Badania obrazowe

Nowotwory uszkadzające tkanki i narządy oraz zaburzające prawidłowy obraz anatomiczny można precyzyjnie zlokalizować w badaniach obrazowych. Badania te umożliwiają nie tylko określenie stopnia zaawansowana choroby w chwili jej rozpoznania, ale po zakończeniu leczenia pozwalają monitorować przebieg remisji. W przypadkach głębiej położonych zmian nowotworowych badania obrazowe ułatwiają precyzyjne pobranie wycinków lub wykonanie biopsji aspiracyjnej.

W diagnostyce nowotworu wykorzystuje się zwykle więcej niż jedną technikę wizualizacyjną.

Zwykle jako pierwsze wykonuje się badania proste i tanie - ultrasonografię (USG) i klasyczne radiogramy (RTG), które jednak nie dają obrazów o wystarczającej rozdzielczości i na ogół służą do wstępnej oceny. USG często wykorzystuje się do ułatwienia wykonania biopsji. W celu precyzyjnego uwidocznienia zmian nowotworowych wykonuje się badania zapewniąjące większą rozdzielczość obrazu - tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MR), a w wybranych przypadkach - w miarę dostępności pozytonową tomografię emisyjną (PET). Techniki te pozwalają otrzymać obrazy przekrojów dwuwymiarowych w różnych płaszczyznach, a dzięki komputerowej obróbce danych - obrazy trójwymiarowe.

MR pozwala nie tylko na generowanie obrazów w płaszczyźnie osiowej, tak jak podczas TK, ale w każdej dowolnie wyznaczonej płaszczyźnie, a także na ocenę przepływu naczyniowego bez konieczności donaczyniowe-go podawania środka kontrastującego. TK ma natomiast przewagę nad MR w uwidacznianiu małych zwapnień. Ponadto badanie MR trwa długo i istnieje możliwość niekorzystnego wpływu ruchów pacjenta na tworzony obraz. Część chorych przerywa badanie z powodu klaustrofo-bicznego lęku w tunelu aparatu MR.

Tomografia spiralna umożliwia wykonanie kolonosko-pii wirtualnej (rozdz. 1II.B.3.2). Za pomocą tej techniki otrzymuje się trójwymiarowy obraz światła jelita grubego. Zaletą tego badania jest brak inwazyjności, możliwość klasyfikacji guza w systemie TNM oraz odróżnienia zmiany śródściennej od ucisku z zewnątrz. Badanie pozwala także ocenić jelito pomimo przewężeń, które

diagnostyka nowotworów

badania obrazowe I ocena materiału « I tkankowego

Ryc. X.D-1. Ogólne zasady diagnostyki nowotworów

20