DSC00250 (7)

Wybrane nowotwor

Krzysztof Krzemieniecki (G.1-G3), Andrzą Komorowie (G.

Wojciech Wysocki (G

1. Rak piersi

lac. cananoma mammae ang. breast cancer

Rys historyczni

3SW yaue. - yśerws* eamiartb • Tał* pierś w eęipsbdi yapeesadi 1773 - pewsa ^ohawlBwe od|t« piw z po—Oa ri= pdslcidt w Weaeieae lOelee)

HM - opis postoo choroby Kycujcej fawtaota SHŚmmg (faęefl Hf -ąps sadykataej wnrti4inraii Ha&so)

WO-wybyit wwrynw uuyyew—ryrti w ł^nortuKfe ofcą pgre pcasgw

HdEMNICJA_

Rak piersi (sutka) to nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka przewodów lub zrazików gruczołu sutkowego.

flEPIPEMtOlOGIA

W 2006 r. zarejestrowano w Polsce 13322 nowych zachorowań (współczynnik zachorowalności 44.2-100000* i 5212 zgony z powodu raka piersi (współczynnik umieralności 14.8/100000).

Hctiologia i patogeneza

U blisko 75% kobiet nie występują żadne obecnie znane czynniki ryzyka. Do czynników ryzyka zachorowania należą;

1)    wiek — wzrost zachorowalności >35. ri_t szczyt w grupie wiekowej 50-70 lat

2)    czynniki genetyczne

a) występowanie raka piersi w rodzinie (dotyczy -10% chorych), szczególnie u krewnych 1. stopnia (u 1 krewnej — wzrost ryzyka 1.8 razy, u 2 krewnych —2,9 razy). Ryzyko wzrasta jeszcze bardziej, jeśli zachorowania u krewnych wystąpiły przed 35. rż. fo) rak piersi uwarunkowany genetycznie — może wspołwyst ępować także inny nowotwór: rak jajnika. trzonu macicy, gruczołu krokowego łub jelita grubego. Za przyczynę uznaje się mutacje genów

BRCA1. BRCA2 i TP53. U Boadekk tych mu ryzyko zachorowania na raka pierś w dągu ęjg go życia sięga 50—85%. Zespoły dziedziczne. v i rych występuje rak pinnr. zespół Li i Fcaumene^w zespół Lyncha EL choroba Cowdenówi zespół Bhmji i Jcghersa. zespół ataksja tefcangiektazja. zBaafc KHnefekesa.

3) czynniki hamwnahK

a)    endogenne — wczesna pierwsza, mesiązka 19

metaspauza (‘>55. rż). hak potomstwa .mi późne iiiwii i ijińiifn (>3(k rż.)

b)    egzogenne — doustne środki antykoncepcyjne za rające estrogeny tfedukcja nowotworu lub praj cja Mwtwwwt wcześniejszych zmian praedmi wyrhy fair-*—^ terapia zastępcza (ryzyko zwą mw z czynnikami egzogennymi wzrasta od hfl do -30%. w zależności od dfesgośeż czasu ekspww na estrogeny)

4> otyłość, zwłaszcza u kobiet po menepaitTiP 5} ^bffwóby pi iłifc ii i jjm rw ii nlirnń imimn nrrmd njwli typu hipniifaiji zwiększa tyiykn -nrfuiran-nn aa raka piersi. a rozrost wewnąparzpcaawodBwy tm ptą uważa się za stan przedrukowy 6> wcześruejsagr rak. jednej piersi zwiększa isoxam ry ko zachorowania na raka drugiegc suska.

7) dieta—w nkiktutytk hadbmach geuspektywagari^ąpi zano zwiększenie ryzyka raka passa u    spa

wających najwięcej tłuszczów zwierzęcych, mp eych alkohdL    działanie ochronne może angB

spożywanie -ncgochisaezowych produktów mitea oraz pokarmów iw w iiinppi je fi wapni. witaminę i?, *Mp ba pewnych dowodow na ochnsu działanie 4Mb roślinnej (w tym produktów sojowych, i mufik zaag i itlinrrh fitnrntT ngmoi

Bóbraz Ktunczmr

Tvpowe objawy ptHfmiiitiT" i przedmiotowe:

1) pa    wyczuwaIsy paipacyjnie fo-7S9Łpłfawy*^|| oęaaei w obrębie górnego zewnętrznego krafeaflftż

2)    Tmana wielkości kształtu lub sprężystości sutka ■

3)    wciągnięcie skóry lub brodem ki kF-k&H))

4)    zmiany skórne na brodawce bob wokół aią

5)    wyciek z brodawki (zwłaszcza krwisty •

2044