DSC00220 (12)

Ogólne zasady diagnostyki nowotworów

5.    Nowotwory piersi

Mammografia uzupełniona badaniem ultrasonografie/,-nym jest standardowym badaniem obrazowym w diagnostyce raka piersi (rozdz. X.F.l). Coraz częściej wykonuje się mammografię cyfrową, z komputerową analizą obrazu. U chorych po zabiegach oszczędzających lub odtwórczych, u których ocena radiologiczna jest szczególnie trudna (współistnienie zmian popromiennych, przemieszczenie tkanek itd.), coraz szerzej stosuje się MR.

6.    Nowotwory neuroendokrynne

W diagnostyce obrazowej ogniska pierwotnego nowotworu neuroendokrynnego znalazły zastosowanie TK, MR, scyntygrafia receptorowa (rozdz. IV.J.2.3.2), ultrasonografia endoskopowa (EUS), endoskopia, angiografia z cewnikowaniem naczyń żylnych.

1.2. Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne pozwalają wykryć:

1)    nieswoiste następstwa choroby nowotworowej, np. niedokrwistość, zaburzenia elektrolitowe, cechy reakcji ostrej fazy (OB, CRP), zmiany składu białek osocza, objawy paraendokrynopatii i in.

2)    markery nowotworowe - substancje wy twa rza ne za rów no przez prawidłowe, jak i nowotworowo zmienione komórki różnych narządów. Należą do nich immunoglo buliny monoklonalne, enzymy, hormony, antygeny białkowe (głównie glikoproteinowe [cafbohydrate antigen, cancer antigen — CA]) i in. (tab. X.D. 1-1). Podstawowym zastosowaniem markerów nowotworowych jest mon i torowanie przebiegu choroby po leczeniu radykalnym, w celu wczesnego wykrywania ewentualnej wznowy miejscowej lub odległej. Jedynie niektóre z nich (AFP, PSA, CEA, CA-125, b-hCG) znajdują zastosowanie w rozpoznawaniu nowotworów. Tylko część nowotworów wydziela substancje markerowe, dlatego prawidłowe stężenie markera nie wyklucza obecności nowotworu. Ponadto stężenie wielu markerów może być zwiększone w przebiegu chorób nienowotworowych (np. zapalnych) lub z innych przyczyn (np. CEA u palących tytoń).

2. Diagnostyka nowotworów o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym

Nowotwór o nieznanym u mimówieniu pierwej cer of unknoumprimaryńte- CUP)oznacza u chorego w stadium uogólnionej choroby i»r*J (obecność przerzutów, w ~50% przypadków mgd można na podstawie badania klinicznego i pokawj badań laboratoryjnych i obrazowych ustalićogti] wotnego. Nowotwory o nieznanym umiejscawiaj nym stanowią 3-10% wszystkich przypadków iwj złośliwych. Pomimo szerokiej diagnostykiogniskJ ne udaje się znaleźć jedynie u -10': , cłwrydi.

Zasadnicze znaczenie ma u mionie moifc^ nego rozpoznania histopatologicznego. Wbaduka skopowym najczęściej stwierdź

1)    raka gruczołowego wysoko- h . -rednioznasi go (~60% przypadków)

2) raka niskozróżnicowani •■<    tym (~ 30%)

3)    raka płaskonabłonkoweg

4)    nowotwór niezróżnicowai

5)    nowotwór o cechach neur.

Badania diagnostyczne i    ’^!i „"-/-śc

danych z wywiadu, badania pr^dinkrt^ charakterystycznych zespołów kii^nłC^ ^ł ^ j|ł logicznego oraz lokalizacji prz*.i’^zut' ,

W wybranych przypadkach wykony