DSC00243

stopnia ich rozdrobnienia. Udział kwasów żółciowych w procesie trawienia tłu»/c w dwunastnicy sprowadza się właśnie do ich emulgującego działania.

Działanie piorące mydeł rozpuszczalnych oparte jest również na odpowiem, orientacji w roztworze polarnych i nicpolarnych fragmentów cząsteczek myill#!^ zdolności zmniejszania przez nie napięcia powierzchniowego. Tłuszcz i inne 'żwjfizki niepolarne przedostają się do hydrofobowego wnętrza miceli mydła.

Ćwiczenie 8.3. Zmydlenie tłuszczów

W parownicy porcelanowej ogrzać około 5 g smalcu. Dodać następnie K mi 10*/, roztworu NaOH, potem 5 ml etanolu i mieszać, ogrzewając łagodnie przez kilką minut, aż do utworzenia się jednolitej masy (mydła). Do otrzymanego mydlą wprowadzić ok. 200 ml wrzącej wody i ogrzewać aż do całkowitego rozpuizezum się mydła.

a)    Otrzymywanie mydła nierozpuszczalnego. Do 3 probówek zawierających po 2 ml roztworu mydła dodać po 0,5 ml 1% roztworów CaCl₂ i BaCl₂. Wytrąca się mml nierozpuszczalnych mydeł wapniowych i barowych.

b)    Tworzenie trwalej emulsji tłuszczu w obecności mydła. Do 2 probówek wpro*j. I dzić po 4 ml wody lub mydła i 0,5 ml oleju. Zawartość probówek silnie wstrząsnąć I W probówce z mydłem wytwarza się trwała emulsja.

Ćwiczenie 8.4.; Liczba zmydlenia (LZ)

Zasada: LZ jest to liczba miligramów KOH potrzebna do zmydlenia 1 g i zobojęt- I nienia zawartych w nim wolnych kwasów tłuszczowych. Znajomość liczby zmyd-lenia pozwala wyznaczyć średnią masę cząsteczkową kwasów tłuszczowych wcho- I dzących w skład danego tłuszczu.

Tłuszcze zawierające stosunkowo dużą ilość estrów kwasów o mniejszej musie i cząsteczkowej, jak: masłowy, kaprylowy (masło, olej kokosowy) mają dużą liczbę I zmydlenia. Natomiast tłuszcze o dużym odsetku estrów długołańcuchowych kwi- I sów tłuszczowych (olej rzepakowy, słonecznikowy), mają małe liczby zmydlenia Obecność substancji nie ulegających zmydleniu, np. olejów mineralnych, zmniejsza I liczbę zmydlenia. Domieszka takich substancji w ilości 1 % zmniejsza LZ o 1,7-15 jednostek.

Materiał: Masło, smalec, olej.

Odczynniki:

1)    0,5 M roztwór KOH.

2)    96% roztwór etanolu.

3)    0,5 M roztwór HC1.

4)    1% etanolowy roztwór fenoloftaleiny.

Wykonanie: Do kolby stożkowej o pojemności 200-300 ml odważyć ok. 1 g¹^' I czu, dodać 10 ml 0,5 M roztworu KOH i 50 ml etanolu. Zawartość kolby ogra*** I pod chłodnicą zwrotną w ciągu 20 min we wrzącej łaźni wodnej (kolbę zanW | szczelnie korkiem z wąską szklaną rurką długości ok. 1 m i średnicy 3-5 Sf| I W wyniku hydrolizy tłuszcz zostaje rozłożony do glicerolu i kwasów tłuszczo*?^ I