DSC00411

DSC00411



Do typowych motywów zachowań kłamcy można, zaliczyć:

-    obawę przed odpowiedzialnością prawną,

-    obawę przed kompromitacją moralną,

-    obawę przed śmiesznością i lekceważeniem otoczenia,

-    obronę członków rodziny i przyjaciół,,

-    obawę przed zemstą wrogów, dokuczliwośdą ludzi nieprzyjaznych,

-    przekupstwo i chęć zysku (np. przekupstwo świadków, korupcja urzędników sądowych),praw

-    chęć zwrócenia na siebie uwagi,

-    tendencję do agrawacji, tj. do wyolbrzymiania, przejaskrawiania pewnych faktów (np. w zeznaniach obciążaj ącyeh).

■ Generalnie rzecz ujmując, kłamstwo pozostaje w związku z wymogami walki o byt na tle nieuniknionego współżycia ludzi między sobą,2

Rolę kłamstwa i pozorów w stosunkach międzyludzkich znakomicie objaśnia prof. Józef Pieter. Dostrzegając wielorakie uwarunkowania ludzkich dążeń i szans powodzenia ludzi w ich własnej iw&te ze światem Pieter podnosi problem ryzyka szczerości, Nie bez(j|i|ft twierdzi* że szczerość z miejsca umniejsza szanse powodzenia w <tęji^lce, .a^rol przez zwiększenie możliwości agresji ze strony rywali, ludzi zawistnych, niechętnych i tylko czekających na cudze potknięcia. Na tle walki o byt i w zasięgu jej prawdopodobieństwa szczerość między pojedynczymi ludźmi podobna jest - jego zdaniem - do braku ochrony tajemni^

przewyższania, opanowania i uzależnienia od siebie tego, co mu imponuje, wydaje się niezwyciężone. Człowiek ambitny cierpi, gdy zostaje w jakimś wyścigu w tyle, gdy musi zginać kark przed kimś lub przed czymś,gdy nim pomiatają, gdy ma prawa mniejsze, niż inni, a doznaje przyjemności, gdy zostawia drugich za sobą, gdy przoduje, góruje, odbiera pochwały i objawy czci, błyszczy, wyróżniają go dodatnio, mówią o nim i piszą, kłaniają mu się i słuchają. Stąd często żądza władzy, stąd często i jej nadużywanie. Stąd czasem pomiatanie ludźmi i zawiść w stosunku do tych, co są wyżej, przeczulone poczucie swojej godności i potrzeba zemsty, za doznane lub urojone poniżenia. Ambicja prowadzi do tego rodzaju walki albo z ludźmi, albo z przyrodą, albo nawet ze sobą samym. Objawem ambicji może być potrzeba służenia komui otoczonemu wielką czcią, bycia z nim blisko, aby, jak księżyc, świecić światłem odbitym od jakiegoś słońca. Ambicja może być otamowywana i kierowana instynktem społecznym, i zmierzać do górowania szlachetnego, a może być bezwzględna i nie przebierająca w środkach i skierowana do wartości niskich. Wtedy człowieka nie podnosi naprawdę, tylko w jego własnym poczuciu. Niskąambicją kieruje się np. ten, kto staje do konkursu na zjedzenie największej ilości jaj na twardo, albo wypicie największej objętości jakiegoś płynu. A bywają i tacy. Zaspokajanie ambicji to jeden ze sposobów osiągania poczucia mocy. (...)

(Władysław Witwidd: „Sprężyny działania ludzkiego”, Wiedza Powszechna, Spół*, fłyi>lnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1948, s. 6-7).

2 Interesująco i z niewątpliwym talentem narracyjnym piszą na temat kłamstwa ko- j

w stosunkach międzypaństwowych bądź do zdrady tychże. Psychologicznie jest więc zrozumiała nieufność, rezerwa, nieszczerość a nawet pospolitość zmyśleń w stosunkach międzyludzkich, jeśli rozmówcy nie są siebie wzajemnie pewni. U podstaw opłacalności kłamstwa tkwi przeświadczenie ludzi inteligentnych, którzy dobrze rozumieją, że w nielicznych jedynie przypadkach można liczyć na premię szczerości za szczerość. Ta ponura i zarazem realistyczna ocena natury stosunków społecznych nie podważa, moim zdaniem, prognozy optymistycznej, wypływającej z następującego stwierdzenia: „Szczerość ułatwia życie w granicach stosunków przyjaznych. Daje wtedy możliwość pozbycia się dręczących obaw, pozyskania dodatkowej sympatii, uzyskania właściwej porady czy innej pomocy i - co najmniej ważne - pozwala na kruszenie skorupy własnej odrębności i samotności psychicznej.”3

4.    W sytuacjach konfrontacyjnych, do jakich należy niekiedy zaliczyć rozwiązywanie konfliktów i negocjacje (bez względu na ich przedmiot), można zmierzyć się skutecznie tylko z takim partnerem, którego znamy w stopniu wystarczającym. Jedną z cech podlegających wstępnej ocenie jest wiarygodność.

5.    Kłamstwo należy do stałych elementów taktyki ludzkiego postępowania, a jego ocena jest różna w zależności od sytuacji. W kategoriach moralnych najczęściej oceniamy kłamstwo negatywnie, choć nie wszyscy się z taką oceną zgadzają. I tak np. bez kłamstwa nie może istnieć zbrodnia szpiegostwa. Kadrowy oficer wywiadu wojskowego lub gospodarczego jest dla jednych patriotą i niemal bohaterem narodowym, dla strony przeciwnej - szpiegiem zasługującym na najwyższy wymiar kary.4

6.    Kłamstwo istnieje wtedy, gdy używa się środków mających wprowadzić innych w błąd. Zatem wszelkie kłamstwo musi nie tylko różnić się od twierdzenia prawdziwego, ale wyglądać jak twierdzenie prawdziwe.

runkowania społeczne i biologiczne tego rodzaju jak słabość, wstydliwość, chęć zwrócenia na siebie uwagi, niezdolność do analizy faktów i słabsza zdolność własnego osądu, prowadząca do nieodróżniania prawdy ód fałszu, dobór płciowy - zmuszający kobietę do ukrywania wszystkiego, co mogłoby jej.zaszkodzić w oczach mężczyzn, czy wreszcie obowiązki macierzyńskie, stwarzające potrzebę, a nawet konieczność kłamania przez kobietę troszczącą się o wychowanie i pomyślność własnych dzieci. (Zob. C. Lombroso, G. Ferrero: „Kobieta jako zbrodniarka.,.”, s. 124-130).

3    Józef Pieter: „Życie ludzi”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. I, Wrocław 1972, s. 163.


4    Zob. Lesław Bajer: „Wywiad gospodarczy”, Krajowa Agencja Wydawnicza, wyd. I, Warszawa 1979, passim.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC03828 (4) 76 Do wywołania motywowanego zachowania się muszą być spełnione trzy warunki. Są nimi:
Do typowych badań laboratoryjnych wykonywanych w diagnostyce zaliczyć należy: -
Do typowych badań laboratoryjnych wykonywanych w diagnostyce zaliczyć należy: -
Zagadnienia Do najważniejszych zagadnień programowania liniowego można zaliczyć:* Zagadnienie
12247 IMG 61 Do podstawowych rozwiązań osadników gnilnych można zaliczyć: —    osadni
Społeczeństwo informacyjne (2) Do innych cech społeczeństwa informacyjnego można zaliczyć: 1.
IMG 61 Do podstawowych rozwiązań osadników gnilnych można zaliczyć: —    osadniki
DSCN1387 75.    61 .Do typowych „dopplerowskich" cech nowotworu złośliwego zalic
Teoria oczekiwań (Victor H. Vroom) Do wywołania motywowanego zachowania muszą więc być spełnione
k) załączniki (do typowych załączników zaliczyć można: kwestionariusz badawczy, schemat organizacyjn
cie, oddzielającym dolinę Kościeliską od Chochołowskiej. Widok z niego można zaliczyć do pięknych. K
img005 (AS. Do ograniczeń osobowościowych w procesie podejmowania decyzji zaliczyć można: “ a.
img005 (AS. Do ograniczeń osobowościowych w procesie podejmowania decyzji zaliczyć można: “ a.
IMGB11 iow warzywa dyniowate wartych z uprawą ogórka można zaliczyć uprawę ogórka od połowy marca do
SSA42995 Do głównych zalet strugania i dłutowania w porównaniu np. z frezowaniem można zaliczyć: •
Informatyka 11 Do zadań łatwych (poziom wykonania z zakresu 70% - 89%) można zaliczyć tylko cztery z
p1080147 Do czynników rrwnętr/nych można zaliczyć: a) dydaktyczno-organi/acyjnc ■tr.nci nauki, b)

więcej podobnych podstron